rok
 
Encyklopedia PWN
rok,
astr. jednostka rachuby czasu.
Jednostka czasu związana z okresem obiegu Ziemi wokół Słońca. W astronomii używa się kilku różnych pojęć roku, oznaczających okresy o różnych długościach. Największe znaczenie dla praktycznej rachuby czasu ma rok zwrotnikowy (okres, w którym powtarzają się pory roku), określony jako odstęp czasu między 2 kolejnymi przejściami Słońca przez punkt Barana, obejmujący 365 dni 5 h 48 min 46 s (365,2422 doby średniej słonecznej). Okres, po którym Słońce, po dokonaniu pełnego obiegu po ekliptyce, znajdzie się znów na tle tych samych gwiazd, nosi nazwę roku gwiazdowego; z powodu precesji osi Ziemi (precesja) jest on dłuższy od roku zwrotnikowego i wynosi 365 dni 6 h 9 min 10 s (365,2564 doby średniej słonecznej). Rok anomalistyczny to okres między 2 kolejnymi przejściami Ziemi przez peryhelium jej orbity; liczy 365 dni 5 h 9 min 10 s i jest krótszy od roku gwiazdowego wskutek ruchu linii absyd. Rokiem Bessela nazywa się okres między 2 kolejnymi przejściami Słońca przez punkt o długości ekliptycznej 280°; jego początek przypada między 31 grudnia a 2 stycznia, a długość jest równa rokowi zwrotnikowemu. Rok zaćmieniowy to okres między 2 kolejnymi przejściami Słońca przez ten sam węzeł orbity Księżyca; wynosi 346 dni 14 h 52 min 54 s. Nazwą rok określa się także inne odstępy czasu, nie związane z okresem obiegu Ziemi wokół Słońca; okres obiegu Słońca wokół centrum Galaktyki, równy ok. 200 mln lat, zwie się rokiem galaktycznym; okres, w którym oś Ziemi zakreśla pełny stożek precesyjny, równy 25 700 lat — rokiem platońskim. Rok kalendarzowy w obowiązującym niemal na całym świecie kalendarzu gregoriańskim liczy 365 (rok zwykły) lub 366 (rok przestępny) dób średnich słonecznych, przy czym latami przestępnymi są te, których kolejny numer jest liczbą podzielną przez 4, z wyjątkiem lat wyrażających się pełnymi setkami, spośród których tylko podzielne przez 400 są przestępne; pozostałe lata są latami zwykłymi.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia