grzbiet śródoceaniczny

grzbiet śródoceaniczny,

geol. rozległy system górski stanowiący wzniesienie dna oceanicznego, którego osiowa strefa odpowiada pod względem geologicznym granicy między rozchodzącymi się płytami litosfery.

Przebiega przeważnie środkiem oceanu, rozdzielając baseny oceaniczne, przez co wpływa na głębinową cyrkulację wód. Grzbiety śródoceaniczne wznoszą się do 4000 m nad dnem basenów oceanicznych, niektóre szczyty miejscami wynurzają się ponad poziom oceanu tworząc wyspy; grzbiety śródoceaniczne mają zwykle szerokość od 1 do 4 tysięcy km, a długość globalnego systemu tych grzbietów wynosi 60–70 tysięcy km; ich ukształtowanie jest urozmaicone przez występowanie w nich głębokich spękań, w tym uskoków transformacyjnych przebiegających prostopadle lub skośnie do grzbietów i dzielących je na segmenty. Grzbiet śródoceaniczny powstaje w miejscu rozsuwania się 2 płyt litosferycznych wskutek ciągłego wydobywania się lawy bazaltowej ze szczeliny ryftu, przebiegającego w osiowej części grzbietu (ekspansja dna oceanicznego). Grzbiety śródoceaniczne, które są obszarami intensywnych współczesnych ruchów górotwórczych, charakteryzuje silna aktywność sejsmiczna i termiczna; do największych należą: Grzbiet Śródatlantycki i Wzniesienie Wschodniopacyficzne.