dżuma

dżuma, mór, zaraza morowa,

ostra choroba zakaźna ludzi i zwierząt wywoływana przez pałeczkę dżumy Yersinia pestis;

u zwierząt przebiega jak posocznica, u ludzi, przenoszona ze zwierząt (głównie szczurów) przez pchły lub przez kontakt z chorym (zakażenie kropelkowe lub przez wydaliny); przebiega w postaci dymieniczej lub płucnej; przechodzi w stan posocznicowy. Dżuma dymienicza, wywołana zakażeniem przez pchłę, rozwija się po 2–5 dniach wylęgania, z obrzękiem węzłów chłonnych i gorączką; powstają przetoki ropne węzłów chłonnych, po czym łatwo dochodzi do uogólnienia choroby, z wystąpieniem skazy krwotocznej, krwawieniami z przewodu pokarmowego i dróg moczowych. Dżuma płucna rozwija się przez zakażenie kropelkowe jako ciężkie, rozlane zapalenie płuc, niekiedy kończące się śmiercią. Posocznica jest powikłaniem obu postaci i, nieleczona, kończy się śmiercią. Ogniska endemiczne dżumy istnieją w niektórych rejonach Azji, Ameryki Północnej i Południowej. Leczenie (w izolatoriach) antybiotykami i sulfonamidami; zapobieganie polega na kwarantannie oraz tępieniu szczurów, w razie zagrożenia — także na szczepieniach ochronnych.