Życie i sztuka
 
Życie i sztuka
Jakkolwiek dla historyka kreślącego dzieje pewnej epoki sztuka jest częścią życia przebiegającego w określonych ramach czasowych, to artyści myślą niekiedy inaczej. Przekonanie o istnieniu zasadniczej sprzeczności między życiem a sztuką głoszą między innymi romantycy i moderniści. Według nich „życie” to codzienne trwanie, walka o byt, najbardziej powierzchowna warstwa rzeczywistości. Symbolem takiego „życia” byłby człowiek interesu, uosobienie przeciętności i ograniczonych ambicji. Tetmajer zapewnia, że takie życie „splunięcia niewarte”.
Dotykamy jednocześnie sporu, który towarzyszy sztuce już od jej narodzin. Czy celem artysty powinno być naśladowanie rzeczywistości, czyli jak najwierniejsze odtwarzanie życia, czy też kreacja? Zwolennicy realizmu i naturalizmu spierają się z romantykami, symbolistami, dekadentami, awangardowymi twórcami sztuki współczesnej. Zdarzają się okresy, gdy na artystach ciąży zarzut „oderwania od życia”. Lecz bywa i tak, że właśnie wyzwolenie spod władzy otaczającej nas rzeczywistości, „oderwanie od życia”, witane jest ze zrozumieniem jako nieodzowny warunek powstania wielkiego dzieła.
Na gruncie sztuki użyto wielu metafor, za którymi kryje się próba zdefiniowania na nowo fenomenu życia. Pod tym względem mamy do czynienia z nieprzebranym bogactwem możliwości. Przypomnijmy w tym miejscu choćby metaforę opisującą życie jako spektakl teatralny, grę masek, ról i kostiumów, a w ostateczności — pozorów. Odbieranie realności naszemu istnieniu zawsze stanowiło domenę sztuki. Do czasów Freuda artyści znacznie chętniej niż uczeni zgłębiali zagadkę snu. Trudno o piękniejszą metaforę niż porównanie naszego życia — ulotnego, kruchego, przemijającego w zawrotnym tempie — do snu, który wyśnił być może tajemniczy Stwórca.
Jan Tomkowski

 

Hasło główne:

Życie — koncepcje literackie i filozoficzne

 

Hasła poprzednie:

Życie: rozwój czy trwanie?

Życie i świat

Życie i śmierć

Życie i samobójstwo

Życie i czas

Życie i absurd

 

Hasło następne:

Życie i teoria

zgłoś uwagę
Ilustracje
Bali, lalka teatru cieni Wayangfot. E. Dziuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia