Velde Henry-Clément (Henricus Clementinus)
 
Encyklopedia PWN
Velde
[wẹldə]
Henry-Clément (Henricus Clementinus) van de Wymowa, ur. 3 IV 1863, Antwerpia, zm. 25 X 1957, Zurych,
belgijski architekt, malarz, projektant wnętrz i mebli, typograf i teoretyk sztuki.
Cytat
Kalendarium
Urodził się 3 IV 1863 w Antwerpii w burżuazyjnej rodzinie.
Jeden z najwybitniejszych twórców secesji. Początkowo interesował się malarstwem. W 1881 rozpoczął studia w Akademii Sztuki w Antwerpii. Naukę kontynuował w pracowni Michela M. Charlesa-Verlata, a następnie (1884) w Paryżu w pracowniach malarzy Julesa Bastien-Lepage’a i Carolusa-Duran. W 1893 był wykładowcą w antwerpskiej akademii. Ważnym zwrotem w jego życiu był ślub 1894 z Marią Sethe. W 1899, wraz z rodziną, przeniósł się do Niemiec (przebywał tu do wybuchu wojny w 1914). Początkowo mieszkał w Berlinie, 1901 osiadł w Weimarze. W 1906 założył tam Kunstgewerbeschule (do której nawiązał Bauhaus) i zbudował jej siedzibę. Był współzałożycielem (1907) Werkbundu. W okresie wojny i kilka lat po jej zakończeniu wiódł życie emigranta. W 1925 osiadł w Brukseli, gdzie utworzył (1926) Institut des Arts Décoratifs, 1935 został jego dyrektorem. W 1926–36 był profesorem uniwersytetu w Gandawie. W 1947 osiadł w Oberagerij w Szwajcarii, zajmując się spisywaniem wspomnień. Zmarł 25 X 1957 w Zurychu.
Twórczość
Na początku ulegał wpływom neoimpresjonizmu. Silne wrażenie wywarł na van de Veldem czteroletni pobyt w wiosce Wechelderzande, gdzie osiedlali się luminarze belgijskiej sztuki. Około 1890 zaczął tworzyć kompozycje z dynamicznych linii, które stały się charakterystyczną cechą secesyjnego stylu artysty. W 1888 przyłączył się do belgijskiej grupy artystycznej Les XX. Około 1894 porzucił malarstwo, zajął się sztuką użytkową (prace typograficzne, dekoracje książkowe), następnie projektami architektonicznymi. W dziełach architektonicznych początkowo stosował płynne formy i ornament secesyjny, od połowy lat 20. operował prostą, masywną bryłą, postulując funkcjonalność.
Główne dzieła
Pierwszą większą pracą architektoniczną van de Veldego był dom własny Bloemenwerf w Uccle koło Brukseli, łącznie z całym wyposażeniem wnętrza (1895–96). W 1896 na wystawie L’Art Nouveau Siegfrieda Binga w Paryżu, a następnie 1897 w Dreźnie (wraz z nowym projektem zatytułowanym Ruheraum), van de Velde zaprezentował projekt wnętrza domu, który spotkał się z krytyką Francuzów i entuzjastycznym przyjęciem Niemców. Jego autorstwa są również: wnętrza Folkwang Museum w Hagen (1900–02), willa Hohenhof Karla E. Osthausa w Hagen (1907–08), teatr Werkbundu w Kolonii (1914) oraz pochodzące z ostatniego okresu twórczości biblioteka uniwersytecka w Gandawie (1936) i Rijksmuseum Kröller-Müller w Otterlo w Holandii (1937–54). Zajmował się sztuką stosowaną, projektując m.in. meble (w Ixelles, obecnie w granicach Brukseli, powstały warsztaty produkujące meble projektowane przez van de Veldego, przełom 1900 i 1901 warsztaty przeniesiono do Berlina), tkaniny, tapety, wyroby złotnicze i ceramiczne. Opublikował m.in. Les formules de la beauté architectonique moderne (1923).
Trzebiechów
W 2003 w Domu Pomocy Społecznej w Trzebiechowie (dawniej Trebschen) dokonano sensacyjnego odkrycia kompleksowo utworzonego według projektu van de Veldego wnętrza dawnego sanatorium (1904–05, projekt budynku Max Schöndler, z inicjatywy księżnej Marii Aleksandry von Reuss). Jest to jedyny na świecie obiekt z takim nagromadzeniem dzieł van de Veldego w jednym miejscu.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Velde Henri van de, Tropon, plakat (drzeworyt barwny), 1898fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Otterlo, Kröller-Müller Museum (H. van de Velde) fot. H. Kowalski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chemnitz, willa Esche (H. van de Velde, 1902–11) fot. H. Kowalski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia