W swym głównym dziele
Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (1817, wydanie polskie 1826, ostatnie 1957) zawarł podstawy nowoczesnego myślenia ekonomicznego w zakresie teorii: wartości, ceny, tworzenia i podziału dochodu narodowego, wymiany międzynarodowej, pieniądza, renty gruntowej, zysku i płacy roboczej, finansów publicznych i opodatkowania, wzrostu i rozwoju gospodarczego. Stworzony przez niego system ekonomiczny opierał się na, przejętej z dogmatu A. Smitha, teorii wartości opartej na pracy. Ricardo rozwinął ją, uznając pracę za podstawę tworzenia wartości towarów i usług, co doprowadziło go do rozważań o pracy uprzedmiotowionej w produktach, używanych następnie do wytwarzania innych dóbr. Kapitał rzeczowy stawał się w jego teorii ucieleśnieniem pracy, którą włożono w jego wyprodukowanie. Teza uznająca pracę za jedyny czynnik tworzący nową wartość doprowadziła Ricardo wprost do twierdzenia o naturze zysku. Zysk, będący wynagrodzeniem kapitalisty, traktował jako potrącenie wartości pracy robotnika z wartości produktu. Tak zdefiniowana kategoria zysku stała się później podstawą Marksowskiej teorii wartości dodatkowej. Konsekwencją tezy o roli pracy w dziedzinie tworzenia wartości były zasady podziału dochodu narodowego. Teoria podziału produktu społecznego zakładała, że stworzony przez pracę produkt dzieli się na płace i zyski. Jest to podział antagonistyczny w tym sensie, że wzrost płac robotników oznacza jednoczesny spadek zysków kapitalistów. Ricardo uzasadnia także tzw.
spiżowe prawo płac mówiące, że płace robotnicze zawsze oscylują wokół poziomu minimum społecznego. Płaca ustalona na rynku pracy dąży tutaj do swej naturalnej podstawy, jaką jest poziom egzystencji, pozwalający przeżyć robotnikowi i jego najbliższej rodzinie. Ricardo uważał, że płace przewyższające swą naturalną podstawę sprzyjają rozrodczości, co prowadzi w efekcie do wzrostu podaży pracy w następnym pokoleniu, która to nadwyżka spowoduje ruch płac w dół. Spadek zaś płacy poniżej naturalnej podstawy oznacza ograniczenie rozrodczości i w następstwie zmniejszenie się podaży pracy, co prowadzi do uruchomienia gry sił rynkowych, w wyniku której nastąpi wzrost płac. Drugą przyczyną istnienia spiżowego prawa płac jest mechanizm związany z postępem technicznym, który sprawia, że gdy płace są zbyt wysokie, praca robotnika jest zastępowana pracą maszyn.