Pole uprawne

Pole uprawne

Pola uprawne należą do środowisk rolniczych poddanych stosunkowo największej presji człowieka. Presja ta obejmuje celowe zmiany warunków fizyko-chemicznych gleb (np. zmianę struktury gleby, stosunków wodnych i powietrznych, wzrost zawartości składników pokarmowych), uprawę gatunków i odmian roślin, które wydajnie produkują określone organy (np. bulwy i korzenie u roślin okopowych, nasiona u zbóż) oraz uproszczenie struktury gatunkowej biocenoz przez eliminację konkurencyjnych gatunków roślin (chwastów), zwierząt roślinożernych (np. owadów, nicieni, drobnych gryzoni), chorób (wirusów, grzybów) itp.

Biocenozy pól uprawnych (tzw. agrocenozy) zawsze zawierają pewien odsetek tzw. roślin segetalnych. Są to przeważnie jednoroczne terofity produkujące ogromne ilości nasion o dużej zdolności kiełkowania (np. mak polny, kąkol) lub wieloletnie byliny (np. perz). Pod względem bogactwa gatunkowego agrocenozy upraw jednorocznych są zwykle uboższe niż upraw wieloletnich. Stosowanie chemicznych środków ochrony roślin prowadzi do wzrostu odporności chwastów i organizmów niszczących uprawy. Z kolei wprowadzanie roślin uprawnych obcego pochodzenia wiąże się nieraz z inwazją gatunków zawleczonych. Wiele z nich to organizmy o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej, które są bardzo ekspansywne i mogą wypierać gatunki rodzime, zwłaszcza ze środowisk wcześniej zaburzonych.

Intensywnie uprawiane pola są układami stosunkowo najbardziej otwartymi na przepływ materii i energii wśród wszystkich agroekosystemów. Spulchnianie gleby, eliminacja chwastów, zbiór plonów i pozostawianie ugorów nasila erozję wietrzną i wodną oraz wymywanie pierwiastków do wód gruntowych. Nawożenie przyczynia się do eutrofizacji zbiorników wodnych, a stosowanie pestycydów prowadzi do bioakumulacji związków toksycznych w łańcuchach pokarmowych i zagraża gatunkom wyższych poziomów troficznych.

Taida Tarabuła

Uprawa owsa, Avena sativa, zboża konsumpcyjnego i pastewnego (koło Walewic)

Bali, tarasowa uprawa ryżu (Indonezja)

Bamjan (Afganistan), pola uprawne.

Mjøsa, pola uprawne nad jeziorem (Norwegia)