Polacy w Kijowie
 
Polacy w Kijowie
Szybki rozwój miasta od początku XIX w. (1798 przeniesiono tu z Dubna wielkie kontrakty), które — będąc ważnym centrum administracyjnym — stało się głównym ośrodkiem życia gospodarczego, politycznego, społecznego i kulturalnego Ukrainy, przyczynił się także do napływu ludności polskiej, zwłaszcza ziemiaństwa. Upadek powstania listopadowego 1830–31 i w jego następstwie wzmożona rusyfikacja nie zahamowała tego procesu, a otwarcie uniwersytetu, którego studentami było wielu Polaków, wzmocniło pozycję Polaków w mieście, szczególnie inteligencji. Odbywały się tu spotkania przedstawicieli polskiego Towarzystwa Patriotycznego. 1846 działało polsko-rusko-ukraińskie Towarzystwo Cyryla i Metodego. Według spisu ludności 1897 liczbę Polaków w mieście szacowano na 24,9 tys. osób (8,5% ogółu mieszkańców). Polaków skupiało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”; dzieci i młodzież grupowały drużyny skautowe podporządkowane Naczelnej Komendzie na Rusi i w Rosji (po zmianie nazwy na Naczelnictwo Harcerstwa, wydawało miesięcznik „Młodzież”). O prężności środowisk polskiego w Kijowie świadczy m.in. bujny rozwój na początku XX w. prasy polskiej. Najpoważniejszym dziennikiem był związany z ND „Dziennik Kijowski” (1906–20), organem konserwatystów polskich na Ukrainie był tygodnik „Kresy” (1906–08). Radykalny odłam myśli polskiej na Ukrainie reprezentował „Głos Kijowski” (1906) i „Świt” (1906–08), polska tzw. postępowa inteligencja skupiała się wokół dwutygodnika „Kłosy Ukraińskie” (1914–17), dużą popularnością cieszył się wśród polskiej inteligencji „Goniec Kijowski” (1911–14). Ukazywały się także popularne pisma dla drobnych dzierżawców i oficjalistów dworskich oraz dla młodzieży. Działał Teatr Polski, a 1916–18 eksperymentalny teatr „Studya” S. Wysockiej. 1918–19 siedziba Komendy Naczelnej nr 3 POW. Po I wojnie światowej działały polskie kursy pedagogiczne, przekształcone w Polskie Technikum Pedagogiczne oraz Polski Instytut Pedagogiczny. Polskie ośrodki naukowo-badawcze były reprezentowane przez polski wydział Ukraińskiej Akademii Nauk. W mieście w okresie sowieckim funkcjonowało Polskie Towarzystwo Naukowe i Polskie Kolegium Uniwersyteckie. Obok gazet centralnych wydawano w języku polskim m.in. „Sierp”, „Głos Młodzieży”, „Marchlewszczyznę Radziecką”. W 1929 powstał Państwowy Polski Teatr Ukrainy (W. Wandurskiego). Zmiana polityki narodowościowej w połowie lat 30., represje, a następnie II wojna światowa spowodowały 50% ubytek ludności polskiej w mieście i brak oznak działalności polonijnej. Dopiero przemiany lat 80. umożliwiły 10,5 tys. Polaków powołanie Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego (przekształconego w Związek Polaków na Ukrainie) i funkcjonującej przy nim biblioteki im. A. Mickiewicza .Działa Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie. O doskonalenie języka polskiego i metodyki nauczania dba Zjednoczenie Nauczycielstwa Polskiego na Ukrainie. W kształceniu kadr pomaga działająca na uniwersytecie w Kijowie katedra polonistyki. Są wydawane czasopisma w języku polskim: kwartalnik „Krynica”, dwutygodnik „Dziennik Kijowski”. Przy Domu Polskim działają zespoły folklorystyczne: „Pierwiosnki”, „Malinki” i chór „Jaskółki”. Odradzaniu się polskości sprzyja życie religijne, koncentrujące się w parafii rzymskokatolickiej pw. Św. Mikołaja.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kijów, Ławra Peczerska (Ukraina) fot. T. Barucki/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kijów, główna ulica Kreszczatik fot. E. Dziuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia