Marks Karol, Kapitał
 
Marks Karol, Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej (t. 1 1867, t. 2–3 1885–94)
Główne dzieło Karola Marksa, w którym podejmuje analizę dotychczasowej ekonomii i, krytykując jej podstawowe założenia, dąży do wypracowania nowego paradygmatu pojmowania stosunków społecznych i ich zależności od sfery ekonomicznej. Poprzez odkrycie podwójnego charakteru pracy, wyrażającego się w postaci wartości użytkowej i wymiennej, przedstawia on kapitalizm jako system ekonomiczny, w którym jedynym celem jest nieograniczony przyrost wartości wymiennej. W ten sposób okazuje się, że ludzie zostają poddani władzy własnych wytworów, co prowadzi również do instrumentalizacji stosunków międzyludzkich. Wynik ten jest skutkiem długiego rozwoju sił wytwórczych, czyli technologii i towarzyszącego jej podziału pracy. Poziom ich rozwoju wytycza zaś stosunki produkcji, czyli przede wszystkim stosunki własności, a wraz z nimi stosunek bazy do nadbudowy, a więc głównie zjawisk ekonomicznych do polityki i kultury. W kapitalizmie stosunki produkcji przyjmują postać relacji klasowej między burżuazją a proletariuszami. Analiza tej relacji prowadzi Marksa do przekonania o istnieniu sprzeczności immanentnych gospodarce kapitalistycznej, które mają osiągnąć kulminację w rewolucji, gdyż rozwój technologii uniemożliwi dalsze bezkryzysowe funkcjonowanie gospodarki. Postęp sił produkcji popadnie w sprzeczność z prywatną formą własności i doprowadzi do schyłku władzy burżuazji oraz wyzwolenia proletariatu.
Piotr Szumlewicz
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia