La Fontaine 
, ur. 8 VII 1621, Château-Thierry (Szampania), zm. 13 IV 1695, Paryż,
francuski poeta i bajkopisarz.
[la fątẹn]
Jean de , ur. 8 VII 1621, Château-Thierry (Szampania), zm. 13 IV 1695, Paryż,
La Fontaine Jean
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Urodził się 8 VII 1621 w Château-Thierry (Szampania). Pochodził z rodziny mieszczańskiej, od 1635 mieszkał w Paryżu, kształcił się przez rok w seminarium duchownym, studiował prawo, które ukończył ok. 1646. Początkowo przebywał na dworze intendenta królewskiego N. Fouqueta (na jego zamówienie 1659 napisał poetycką wizję rezydencji budowanej w Vaux — Le songe de Vaux 1671), później, po upadku możnego protektora, podjął służbę u księżnej orleańskiej, od 1673 u pani de La Sablière. Był bywalcem salonów, miał opinię lekkoducha. W 1684 został członkiem Akademii Francuskiej. Zmarł 13 IV 1695 w Paryżu.
Wszechstronność talentu poetyckiego
De La Fontaine dzięki wielkiemu talentowi, uprawiał rozmaite gatunki i formy literackie, łączył wiersz i prozę, wiersz regularny i nieregularny. Jego pierwszym większym dziełem był przekład lub adaptacja komedii Terencjusza Eunuch (1654). Rozgłos zyskał nie tyle idyllą heroiczną Adonis (powstała 1658, wydanie 1669), ile frywolnymi powiastkami Contes et nouvelles (1665), wzorowanymi na utworach G. Boccaccia i L. Ariosta (kolejne zbiory 1671, 1674). W latach późniejszych powstała powieść wierszem i prozą Les amours de Psyché et de Cupidon (1669), poemat religijny La captivité de saint Malc (1673), poemat o zaletach chininy Quinquina (1682), sonety, ballady, ody i epigramaty, także libretta operowe Daphné (1674) i Astrée (1691).
Bajki
Dla potomnych pozostał przede wszystkim autorem Bajek, zebranych w 12 księgach, opublikowanych w 4 zbiorach z winietkami F. Chauveau — księgi: 1–6 (1668), 7–8 (1678), 9–11 (1679) i 12 (1694), wielokrotnie wydawanych z ilustracjami najwybitniejszych artystów. Poeta sięgał po wątki i tematy tradycyjne (w sporze starożytników z nowożytnikami opowiedział się za wzorami literatury greckiej i rzymskiej), zapożyczając je najpierw od Fedrusa i Ezopa, a później, w dłuższych, filozoficznych ze starożytnych bajek wschodnich, głównie hinduskich Pilpaja (zbiór 3. i 4. łączy obie tradycje), ale odświeżył je przez własne doświadczenia, rozwijając, skracając lub wiążąc poszczególne wątki. Pisał językiem prostym, a zarazem finezyjnym, łączył elementy opowiastki, dysertacji, epopei, dramatu, satyry, ody i elegii, urozmaicał żywym, błyskotliwym dialogiem i opatrywał komentarzem autorskim — w Bajkach de La Fontaine stworzył wzór gatunku. Całość dzieła tworzy misternie skonstruowany labirynt; pod postacią królestwa zwierząt poeta przedstawił alegoryczny wizerunek życia ludzkiego, ukazywał satyryczny obraz przywar ludzkich oraz stosunków społecznych okresu absolutyzmu; wiele uwagi poświęcał też nowoczesnej nauce, ogólnym prawom rządzącym światem. Poruszał uniwersalne problemy moralno-obyczajowe, przestrzegał przed uleganiem sądom większości, przyzwyczajeniom i mitom, zalecając kierowanie się rozumem; głosił praktyczną doktrynę moralną, zalecając dążenie do życia pracowitego i spokojnego, wolnego od wygórowanych ambicji i kłopotów. Każda z bajek ma swój morał, ale klucz przynosi ostatnia — aby dobrze żyć i godnie umierać, należy poznać siebie samego. Do najsłynniejszych bajek de La Fontaine’a należą: Konik polny i mrówka, Kruk i lis, Żaba i wół, Pies i wilk, Wilk i jagnię, Lis i winogrona. Większość utworów była tłumaczona na liczne języki, zyskując autorowi pozycję największego bajkopisarza literatury nowożytnej.
Recepcja w Polsce
W Polsce Bajki były wielokrotnie przekładane (m.in. przez A. Mickiewicza) i wydawane (od 1699 — Bajki Aezopowe, do czasów obecnych — obszerny wybór Bajki 1988), miały także naśladowców (S. Trembecki, A. Naruszewicz).
