Kraków, kolegiata pw. Św. Anny
 
Kraków, kolegiata pw. Św. Anny
rodzaj budowli — kościół
architekci — Tylman z Gameren
daty — pocz. XVIII w.
lokalizacja — Kraków, ul. Św. Anny
Monumentalna, barokowa świątynia uniwersytecka, najlepsze dzieło sakralne Tylmana z Gameren.
Pierwszy gotycki kościół przy ul. Św. Anny ufundował w początkach XV w. król Władysław II Jagiełło. Opiekę nad świątynią, podniesioną do rangi kolegiaty, objęli duchowni, profesorowie pobliskiej Akademii Krakowskiej. Jednym z nich był Jan z Kętów (1391–1474), beatyfikowany u schyłku XVII stulecia pod imieniem Jana Kantego. Wyniesienie tego kapłana na ołtarze stałą się przyczyna budowy nowego kościoła, który stał się jego sanktuarium. Program ideowy opracował ówczesny rektor Jagiellonki, ks. Sebastian Piskorski.
Nowa barokowa budowla miała zaćmić wszystkie inne kościoły Krakowa. Projekt stworzył najwybitniejszy architekt środkowoeuropejski epoki — Tylman z Gameren. Według jego założeń wzniesiono trójnawową bazylikę z transeptem i kopułą nad przecięciem naw. Usytuowanie przy wąskiej uliczce wymusiło oryginalne potraktowanie dwuwieżowej fasady, pomyślanej tak, aby można było ją oglądać z ukosa, specjalnie rozwiązując skróty perspektywiczne i efekty światłocieniowe. Freski wewnątrz świątyni wykonali Karol Dankwart i Carlo Innocenti Molli. Oszałamiające dynamizmem i bogactwem sztukaterie wyszły spod ręki Baldassare Fontany, włoskiego artysty tworzącego w krajach monarchii habsburskiej i południowych województwach Rzeczypospolitej (m.in. w kościele Klarysek w Starym Sączu). Nadworny malarz i architekt Sobieskich, Jerzy Eleuter Szymonowicz-Siemiginowski zaprojektował w prawym ramieniu transeptu konfesję św. Jana Kantego. Uwieńczeniem budowy stało się osadzenie hełmów na wieżach, już w czasach stanisławowskich.
Świątynia do dzisiaj pełni funkcję kościoła akademickiego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kraków, wnętrze kościoła Św. Anny, fot. D. Raczko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fontana Baltazar, fragment dekoracji stiukowej w kościele Św. Anny w Krakowie, 1695–1704.fot. K. Pollesch/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kraków, portal kościoła św. Anny fot. J. Wolski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kraków, kościół Św. Anny (ołtarz), XVII/XVIII w.fot. D. Raczko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fontana Baltazar, konfesja św. Jana z Kęt (Kantego) w kościele Św. Anny w Krakowie fot. P. Pencakowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia