Gomera

fot. Maciej Jędrusik/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Gomera — wyspa przeciągłych gwizdów

rodzaj — wyspa

nazwa — Gomera

państwo — Hiszpania

położenie — Ocean Atlantycki, archip. Wysp Kanaryjskich

powierzchnia — 378 km²

Niemal każdy z prawie 30 000 mieszkańców Gomery wie, co i jak gwizdać. To język Guanczów, pierwotnych mieszkańców wyspy. Język gwizdów — silbo jest przedmiotem szkolnym, wykładanym na równi z hiszpańskim. W zasadzie to proste. Dwa palce prawej ręki przykłada się do ust, silnie dmucha, a odsuwając lub zbliżając do ust lewą rękę moduluje się dźwięk. Każda sylaba wiadomości zależy od długości, wysokości i intensywności dźwięku, który przenika nawet na wiele kilometrów w poprzek trudnych do przebrnięcia dolin potoków. A potoków tam wiele. Spływają promieniście od wysokiego centrum wyspy — szczytu Garajonay, sięgającego 1487 m n.p.m., rzeźbiąc głębokie doliny — barrancos w starych, zniszczonych przez erozję pokrywach wulkanicznych. Bo Garajonay to drzemiący wulkan, który w czasach historycznych jeszcze nie wybuchł. Szczątki pokryw lawowych przyjmują dziwne kształty słupów — to Los Organos, czyli organy.

Największe miasto to San Sebastián de la Gomera, wsławiony ostatnim postojem trzech karawel Krzysztofa Kolumba w jego drodze ku odkryciu Ameryki. W XIX w. miasto zawdzięczało dobrobyt malutkim kilkumilimetrowym owadom żerującym na opuncjach. Z ponad 100 tysięcy samic tego owada z podrzędu czerwców — koszenili — uzyskiwano kilogram czerwonego barwnika używanego do barwienia tkanin. W czasach, gdy nie znano barwników syntetycznych, hodowla koszenili przynosiła ogromne zyski. Później mieszkańcy poświęcili się uprawie bananów (aż 9000 ton pod koniec XX w.) i połowom ryb, głównie tuńczyków. Od lat 80. rośnie znaczenie turystyki.

Klimat tej niewielkiej wyspy, o średnicy raptem 22 km, jest bardzo zróżnicowany. Północ jest często zraszana przez deszcze, na południowych wybrzeżach bywają lata, gdy nie spada ani jedna kropla. Na wschodnich zboczach Garajonay powstał unikalny w skali świata park narodowy o powierzchni około 4000 ha, wpisany w 1981 na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Las tam rosnący — laursilva (dominują w nim wawrzyny, czyli laury), należy do najstarszych na świecie. Rzadko kiedy w laursilva świeci słońce. Kontakt wilgotnego i chłodniejszego powietrza z północy z ciepłym powietrzem z południa rodzi mgły przepływające nieustannie przez gęsty las. Drzewa czerpią wodę bezpośrednio z mgieł.

Maciej Jędrusik

Gomera, zdjęcie opuncji (Ocean Atlantycki)