Brecht Bertolt, Kariera Artura Ui,
 
Brecht Bertolt, Kariera Artura Ui
Dramat (opublikowany 1941, wystawiony 1958), w którym pisarz posłużył się schematem historii gangsterskiej i pastiszem kronik szekspirowskich, by przedstawić dzieje dojścia Hitlera do władzy. Dzięki temu kostiumowi mógł potraktować zbrodniarza, odpowiedzialnego za zagładę milionów ludzi, jak kombinatora z „jarzynowego gangu”. Ilustrował w ten sposób swoją tezę, że nie ma wielkich zbrodniarzy, są tylko wielkie zbrodnie. Mimo kostiumu gangsterskiego Brecht zadbał o zgodność fikcyjnych wydarzeń z rzeczywistym biegiem historii, kolejne etapy kariery Artura Ui zakotwiczając w historii Niemiec. Arturo rozpoczyna tę karierę, proponując handlarzom kalafiorów ochronę, a kiedy jego oferta zostaje odrzucona, drogą matactw i prowokacji przejmuje majątek bogacza Dogsborougha. Pewniejszy siebie, zaczyna dbać o swój wizerunek, zabiegając o głosy przyszłych wyborców. Pod okiem aktora uczy się sztuki publicznych wystąpień. Jest pojętnym uczniem, zdobyte umiejętności wykorzystuje z dobrym skutkiem podczas kampanii wyborczej. Kiedy wygrywa wybory, nakazuje zamordować swego wspólnika i konkurenta Romę (30 czerwca 1934 Hitler zlikwidował swego najbliższego współpracownika Röhma i jego przyjaciół). Przed Ui otwiera się droga do władzy absolutnej. Wkrótce przejmuje kontrolę nad innymi trustami (przetworzony motyw aneksji Austrii i podbojów wojennych Hitlera). Brecht napisał swój dramat mową wiązaną, narzucając podniosły ton, jaskrawo sprzeczny z przedmiotem wypowiedzi. Celowo przerysował sytuacje i zachowania postaci, wydobywając groteskowy charakter tej ponurej polityczno-gangsterskiej rewii. Od tej tonacji odszedł tylko w Epilogu, w którym zawarł przestrogę przed odrodzeniem zła: Płodne wciąż łono, co wydało zwierza. Do historii polskiego teatru przeszła prapremiera dramatu Brechta w Teatrze Współczesnym w Warszawie (1962) w reżyserii E. Axera z T. Łomnickim w roli tytułowej.
Tomasz Miłkowski
zgłoś uwagę
Ilustracje
Łomnicki Tadeusz, Kariera Arturo Ui Brechta, reż. Erwin Axer, Teatr Współczesnyfot. Redakcja miesięcznika „Teatr”
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia