Jedna z najważniejszych publikacji lat 50. w drugim obiegu; studium świadomości ludzi z Europy Wschodniej, która po wojnie została wprzęgnięta w obce, narzucone reguły polityczne i poddana nowej organizacji życia ekonomicznego; głównymi elementami formalno-konstrukcyjnymi eseju są alegoria i parabola; słowa-klucze zaś zostały zaczerpnięte z różnorodnych źródeł: pigułki Murti-Binga — tabletki szczęści (Nienasycenie S.I. Witkiewicza), pojęcie Ketmanu — sztuka ukrywania prawdziwych poglądów (z islamu); zmiany, które nastąpiły w okresie powojennym, zwłaszcza mapy politycznej Europy Wschodniej i ustroju politycznego, narzucały zamieszkującym te tereny ludziom, szczególnie inteligencji, konieczność zderzenia się z zasadniczymi dylematami etycznymi, moralnymi i wyborami politycznymi, których skutki mogły być różne (obłęd, więzienie, tabletki Murti-Binga); autor ukazuje 4 studia portretów pisarzy (pod kryptonimami: Alfa, Beta, Gamma i Delta — J. Andrzejewski, T. Borowski, J. Putrament, K.I. Gałczyński), którzy uznali nowy porządek, ale po wielu skomplikowanych perypetiach światopoglądowych; 4 eseje przedstawiają złożoność indywidualnych wyborów — często tragizm zarówno jednostek, jak i całego społeczeństwa. Z.u. to próba obrony przed zniewoleniem umysłu w każdej postaci, zwłaszcza politycznymi doktrynami, obrony przed totalitaryzmem pod płaszczem demokracji

Zręby zupełne powstają w wyniku usuwania całych drzewostanów i są typowym przykładem antropogenicznego zaburzenia w środowisku leśnym. Wycięcie drzew zmienia całkowicie mikroklimat lasu. Wzrasta dostęp promieniowania słonecznego do gleby, zwiększają się wahania temperatury i wilgotności, siła wiatru itp. Zlikwidowanie drzewostanu eliminuje na dłuższy czas specyficzną florę i faunę związaną z koronami drzew. Zwiększa się natomiast udział gatunków eurytopowych, charakterystycznych dla terenów otwartych. Odsłoniętą glebę siedlisk ubogich zarastają stopniowo mchy, porosty i krzewinki. Z kolei na siedliska żyźniejsze wkracza dość szybko roślinność trawiasta i krzewiasta.

Wynoszenie biomasy z ekosystemu leśnego wiąże się ze zubożeniem środowiska w składniki mineralne. Straty te są znaczące w przypadku gospodarczego wykorzystania nie tylko pni, ale też kory, gałęzi i listowia. Jednocześnie w pozostawionej na zrębie warstwie ściółkowo-glebowej przyspieszone zostają procesy rozkładu martwej materii organicznej i uwalniania składników mineralnych. Zanim na zrębie zostanie odtworzona zwarta pokrywa roślinna, część tych pierwiastków może podlegać stratom poprzez wywiewanie (gleby przesuszone), zmywanie (tereny górskie), wymywanie (gleby przewiewne, piaszczyste) lub emisje do atmosfery (np. w wyniku denitryfikacji na obszarach podmokłych). Straty te są ponadto stymulowane wypalaniem tzw. resztek pozrębowych (drobnych gałęzi wraz z listowiem), co jest praktyką stosowaną tradycyjnie w wielu lasach gospodarczych. Obecnie dąży się do minimalizacji powierzchni zrębów, a na zakładanych pozostawia się kępy starodrzewu, które stanowią rodzaj „szczepionki”, wspomagającej regenerację zaburzonej biocenozy leśnej.

We wczesnym średniowieczu budowano łaźnie w klasztorach, później trafiły do miast. Na przykład w Paryżu było ich w roku 1292 co najmniej 26. Korzystanie z nich należało raczej do zbytków. Mniej płacono za kąpiel parową (na rozgrzane kamienie lano wodę), a dwukrotnie więcej za przyjemność zażywania kąpieli w ciepłej wodzie. Ponadto można się było ostrzyc i ogolić, a nawet poddać najpowszechniejszemu zabiegowi leczniczemu, jakim było puszczanie krwi. Pod koniec XIV w. wprowadzono rozdział płci — w jedne dni kąpały się kobiety, w inne mężczyźni lub też wyodrębniano miejsca dla każdej płci z osobna. Łaźnie były nadto miejscami życia towarzyskiego, a niekiedy nierządu.