• Poczytaj więcej
    Powieść awangardowa (1937), pamflet na opiniotwórcze środowiska międzywojennej Polski: szkołę, inteligencję, ziemiaństwo. Przepojona atmosferą sennego koszmaru i dziwności: oto trzydziestoletni Józio zostaje gwałtem wepchnięty w formę uczniaka i poddany wychowawczej obróbce dziecinnienia. Właśnie forma międzyludzka, narzucana, stwarzana, bądź negowana to podstawowy temat powieści. Bohater walczy o dojrzałość, ale pozostaje pod urokiem niedojrzałości. Pisarz podzielił jego zmagania z formą na trzy etapy. W pierwszym Józio zmaga się ze szkołą, jej infantylizmem i konserwatyzmem. W drugim etapie wadzi się z wyemancypowanym obyczajowo mieszczaństwem, deklarującym swobodę, ale nadal pozostającym na uwięzi starych form, bliskich postawie filistra. W trzecim etapie konfrontuje się z konserwatywnym ziemiaństwem i parobkami. W każdym z tych obrachunków bohatera Gombrowicz obnaża bezwład umysłowy szkoły, inteligencji i prowincji, szydzi na równi z postępowców, jak i wielbicieli zaścianka. Wszystkie fazy walki z formą kończą się ogólną destrukcją — bijatyką i zamieszaniem. Przedzielają je wtręty eseistyczne, przedmowy do przypowiastek o Filidorze i Filibercie dzieckiem podszytym, które podkreślają dysonans form i wzmacniają siłę paradoksów, z którymi boryka się Józio. Osobnym walorem dzieła jest wynalazczość językowa pisarza — niektóre jego określenia weszły do języka potocznego, m.in. upupianie, ciotki kulturalne. Dysonans między obiektywną dorosłością bohatera a narzucaną mu rolą sztubaka jest przy tym źródłem humoru, bliskiego sztubackiemu żartowi, którym pisarz kończy powieść: Koniec i bomba. A kto czytał, ten trąba!. Nowy język zaproponowany przez pisarza znalazł licznych naśladowców.
    Tomasz Miłkowski
  • Warto wiedzieć
    Łąka jest pokryta zwartą roślinnością zielną złożoną z licznych (300–400) gatunków, przeważnie wieloletnich traw, roślin motylkowych, turzyc, ziół i chwastów, które tworzą różnorodne zbiorowiska w zależności od warunków siedliskowych i pratotechnicznych. Korzenie i rozłogi roślinności łąki tworzą darń, dzięki której łąka może odradzać się po każdym skoszeniu, wypasie lub spoczynku zimowym. Łąki występują najczęściej na terenach, na których ze względu na warunki wilgotnościowe i glebowe nie można uprawiać roślin jednorocznych polowych: w siedliskach mokrych lub wilgotnych, zawierających przez większą część roku 60–80% (nawet 90%) wilgoci w stosunku do całkowitej pojemności wodnej (torfowiska, murszowiska), na terenach zalewanych przez rzeki czy też okresowo suchych, gdzie niedobory wody uzupełnia się przez nawadnianie, wykorzystanie bliskiego poziomu wody gruntowej lub zasilanie wodą z terenów wyżej położonych. Łąki są bardzo zróżnicowane zarówno pod względem siedliskowo-florystycznym, jak i organizacyjno-produkcyjnym. W związku z tym opracowano kilka podziałów, np. fitosocjologiczny, bonitacyjny (w zależności od położenia użytkowania). W łąkarstwie najważniejszy jest typologiczny podział łąk, obejmujący: łąki grądowe (grąd), łąki zalewane (łęg), łąki bagienne (bielawy), łąki pobagienne (murszowiska), hale. Obszar łąk w Polsce wynosi ponad 4 mln ha, co stanowi ok. 22% użytków rolnych i 13% obszaru geograficznego kraju. Ok. 90% łąk występuje na niżu, w naturalnych obniżeniach, w pradolinach i dolinach rzecznych, smużnych, obniżeniach śródpolnych i śródleśnych, pozostałe — na pogórzu i w górach, na stokach o zróżnicowanym spadku. Łąki są rozmieszczone nierównomiernie — najwięcej jest ich na południowym wschodzie, najmniej — na terenach centralnych. Ok. 60% łąk jest użytkowanych kośnie (2–3 lub nawet 4 pokosy w roku), pozostałe — pastwiskowo. Plony siana łąkowego wahają się w granicach 0,6–15 t z ha. Łąki mają bardzo duże znaczenie produkcyjne: dostarczają przez cały rok naturalnej, wartościowej paszy objętościowej dla zwierząt (głównie przeżuwaczy). Koszt produkcji paszy z łąki jest znacznie niższy niż pasz pochodzących z uprawy polowej. Coraz bardziej docenia się znaczenie łąk w przyrodzie i ochronie środowiska (rekreacyjne, krajobrazowe, estetyczne). Łąki są środowiskiem życiowym dla wielu gatunków zwierząt i roślin, w tym także rzadkich i ginących; dostarczają cennych ziół wykorzystywanych w lecznictwie. Pełnią funkcję hydrologiczną (retencjonują wodę oraz łagodzą fale powodziowe), sanitarną i filtracyjną (utylizują i oczyszczają ścieki miejskie i gnojowicę, wychwytują i akumulują znaczne ilości szkodliwych substancji emitowanych przez zakłady przemysłowe, komunikację). Łąki chronią również tereny faliste i górzyste przed erozją, a gleby torfowe i murszowo-torfowe przed degradacją.
  • To ciekawe
    Pierwsze water-closedubikacje spłukiwane wodą — wprowadzono w 2. połowie XVIII w. w Anglii.
Hasło dnia: Kuba

Rekordziści

Najwyższy wodospad w Ameryce Południowej
kaskada Salto Angel — 1054 m.

Cytat dnia

„Uważałem za stosowne wspomnieć o zagadnieniu ocalenia Abu Simbel. (...) Nie będzie bowiem rzeczą obojętną dla wszystkich pokoleń polskich archeologów fakt, że w akcie erekcyjnym wmurowanym w piedestał posągu Ramzesa II w sanktuarium wielkiej świątyni, znajduje się (...) podpis Polaka”
Od Edfu do Faras

Imieniny

Kwi 16

Benedykta, Bernadety, Bernardy, Erwina, Julii, Kseni, Patrycjusza, Patrycego, Patryka

Dzień w historii

Kwi 16

zdarzyło się
1922
układ między Rosyjską Federacją Socjalistycznych Republik Radzieckich a Niemcami w Rapallo; zbliżenie państw kwestionujących system wersalski.
1943
prośba rządu polskiego skierowana do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o przeprowadzenie śledztwa w sprawie grobów oficerów polskich odkrytych w Katyniu.
urodzili się
1775
Gutkowski Wojciech, inżynier, pedagog i ekonomista.
1671
Law John, szkocki finansista i ekonomista.
odeszli
1941
Bernard Émile, fr. malarz i pisarz.
1991
Jasiński Roman, tancerz, baletmistrz.
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia