• Poczytaj więcej
    Dramat w 3 aktach W. Gombrowicza, napisany 1944–47 w Argentynie, pierwodruk w języku hiszpańskim pt. El Casamiento, Buenos Aires 1948, wydanie w języku polskim Paryż 1953, wydanie zmienione krajowe 1957 (łącznie z powieścią Trans-Atlantyk), premiera krajowa 1960, światowa — Paryż 1963, od 2001 w stałym repertuarze Comédie Française. Bohaterem dramatu jest Henryk, polski żołnierz, który pod koniec II wojny światowej walczy na froncie w północnej Francji; śni mu się powrót, w towarzystwie przyjaciela Władzia, do rodzinnych Małoszyc, do narzeczonej, z którą pragnie wziąć ślub; uniemożliwia mu to zastana sytuacja: rodzice-ziemianie przemienieni w karczmarzy, Mania w karczemną dziewkę; nad domem-karczmą panuje Pijak z grupą Pijaków-proletariuszy, którzy zniszczyli dotychczasowy system społeczno-kulturalny; Ojciec obiecuje przywrócić Mani godność w zamian za uznanie go królem, karczma staje się pałacem, Henryk księciem. Konwencja snu umożliwia odczytanie różnorakich podtekstów i znaczeń utworu; sen staje się rzeczywistością wykreowaną przez człowieka doświadczonego przez wojnę, osaczonego przez wypaczony, zdegradowany świat epoki „śmierci Boga”, a także przez własną wyobraźnię; zostaje zatarta granica między samoistnym życiem postaci a wytworem umysłu Henryka — Władzio i Pijak to jego alter ego; Władzio, głoszący ideę ateizmu i seksualizmu, wbrew sobie prowadzi Henryka przez „prywatne piekło”; Pijak, pozbawiony skrupułów, swoimi intrygami rujnuje wiarę Henryka w królewskość Ojca, insynuuje związek erotyczny Władzia z Manią. To popycha Henryka do objęcia władzy i samoudzielenia sobie ślubu, a na Władziu wymuszenia samobójstwa; tyrana poruszają jednak wyrzuty sumienia i zamiast ślubu rozkazuje siebie uwięzić, tym odruchem człowieczeństwa pragnie zniszczyć Pijaka. W metaforycznym skrócie Gombrowicz ukazał polityczny dramat Europy ogarniętej wojną, pod dyktatem „woli Hitlera, Stalina” (reprezentowanej przez Pijaka); tworzy parodystyczny obraz upadku tradycyjnego państwa (królestwa) i kościoła chrześcijańskiego (próba zastąpienia go kościołem międzyludzkim, w którym człowiek sam siebie uświęca), ukazuje klęskę człowieka, który nie znajdując racjonalnego i transcendentalnego uzasadnienia swojego istnienia, staje się prawodawcą form w celu narzucenia władzy innym.
  • Warto wiedzieć
    Działalność gospodarcza w lasach może mieć różną formę i różną intensywność. W skrajnym przypadku zakłada się monokultury drzew szybko rosnących (np. wierzbowe plantacje energetyczne, plantacje topolowe), z których pozyskuje się w skróconych cyklach produkcyjnych całą biomasę nadziemną, a czasem również podziemną. W takich warunkach gleba wymaga nieustannego wzbogacania w składniki pokarmowe poprzez nawożenie. Na uprawach plantacyjnych stosuje się też orkę, melioracje, cięcia pielęgnacyjne, chemiczne środki ochrony roślin itp. Mimo to ingerencja człowieka w układy leśne jest ogólnie mniejsza niż w środowisku rolniczym. Przez wiele lat w lasach gospodarczych różnych rejonów świata stosowano metody nastawione na maksymalizację produkcji drewna, co doprowadziło do uproszczenia składu gatunkowego i wiekowego drzewostanów. Często wprowadzano gatunki niedostosowane do istniejących siedlisk. Efektem była nierzadko degradacja gleb i masowe pojawy owadów liściożernych (np. brudnicy, barczatki) oraz tzw. szkodników wtórnych (np. korników, kózkowatych), zasiedlających osłabione drzewa. Usuwanie drzew obumierających i martwych (tzw. posuszu) ograniczyło występowanie wielu gatunków związanych z próchniejącym drewnem (m.in. chronionego u nas rohatyńca, czy jelonka rogacza).
    W myśl idei trwałego i zrównoważonego rozwoju, funkcje środowiskowe i społeczne lasów są obecnie traktowane na równi z funkcjami produkcyjnymi. W ślad za tym wprowadza się szereg zmian zmierzających do poprawy stanu lasów (np. przez dostosowanie składu gatunkowego drzewostanów do warunków siedliskowych, wprowadzanie podszytów, pozostawianie drzew martwych i dziuplastych, popieranie odnowienia naturalnego, zmniejszenie wielkości zrębów, itp.).
    Taida Tarabuła
  • To ciekawe
    We wczesnym średniowieczu budowano łaźnie w klasztorach, później trafiły do miast. Na przykład w Paryżu było ich w roku 1292 co najmniej 26. Korzystanie z nich należało raczej do zbytków. Mniej płacono za kąpiel parową (na rozgrzane kamienie lano wodę), a dwukrotnie więcej za przyjemność zażywania kąpieli w ciepłej wodzie. Ponadto można się było ostrzyc i ogolić, a nawet poddać najpowszechniejszemu zabiegowi leczniczemu, jakim było puszczanie krwi. Pod koniec XIV w. wprowadzono rozdział płci — w jedne dni kąpały się kobiety, w inne mężczyźni lub też wyodrębniano miejsca dla każdej płci z osobna. Łaźnie były nadto miejscami życia towarzyskiego, a niekiedy nierządu.
Hasło dnia: Rodos

Rekordziści

Najwyższy szczyt Antarktydy
Vinson — 4897 m.

Cytat dnia

„Lector, si monumentum requiris, circumspice” [‘czytelniku, jeśli szukasz jego grobu, rozejrzyj się wokół’]
(inskrypcja we wnętrzu katedry Św. Pawła w Londynie poświęcona Wrenowi)

Imieniny

Kwi 16

Benedykta, Bernadety, Bernardy, Erwina, Julii, Kseni, Patrycjusza, Patrycego, Patryka

Dzień w historii

Kwi 16

zdarzyło się
1975
zdobycie Phnom Penh przez Zjednoczony Front Narodowy Kambodży; początek terroru „Czerwonych Khmerów”.
2003
podpisanie w Atenach Traktatu akcesyjnego przez przedstawicieli 15 państw członkowskich Unii Europejskiej i 10 starających się o przyjęcie do UE (w tym Polski).
urodzili się
1671
Law John, szkocki finansista i ekonomista.
1905
Philips Frederik Jacques, przedsiębiorca holenderski, z zawodu inżynier mechanik.
odeszli
1941
Bernard Émile, fr. malarz i pisarz.
1991
Jasiński Roman, tancerz, baletmistrz.
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia