• Poczytaj więcej
    Powieść Cz. Miłosza, wydana 1955 w Paryżu, uznana za utwór o cechach autobiograficznych; przedstawia dzieje dojrzewającego chłopca, Tomasza, który przebywa pod opieką dziadków w dworze polskim na Litwie kowieńskiej nad Issą (Niewiażą); tłem historycznym opowieści, rozgrywającej się po zakończeniu I wojny światowej, są konflikty narodowościowe i społeczne w niepodległej już Litwie, reforma rolna, powikłania wynikłe z przeprowadzenia nowej granicy, która oddzieliła chłopca od rodziców; przestrzeń krajobrazową tworzy urzekająca pierwotnym pięknem dzika kraina lesistych wzgórz i jezior, bagien i moczarów, teren inicjacji Tomasza w życie przyrody, miejsce pierwszych urzeczeń i porażek myśliwskich; wychowującego się samopas chłopca otaczają ludzie dziwni i oryginalni, żyjący w świecie zabobonnych wierzeń, prymitywnych obyczajów, pradawnych pieśni; każdy jest tu nosicielem jakiejś tajemnicy i cierpienia (babka, Baltazar, Dominik, samobójczyni Magdalena); splątane, tragiczne losy ludzi stają się w powieści materiałem do refleksji filozoficznej nad zagadką bytu („żyć to za mało”) i grozą wszechobecnej śmierci; pasji poznawczej młodocianego bohatera, zdobywającego samotnie wiedzę o świecie, towarzyszy świadomość dorosłego narratora — poety.
  • Warto wiedzieć
    Łąka jest pokryta zwartą roślinnością zielną złożoną z licznych (300–400) gatunków, przeważnie wieloletnich traw, roślin motylkowych, turzyc, ziół i chwastów, które tworzą różnorodne zbiorowiska w zależności od warunków siedliskowych i pratotechnicznych. Korzenie i rozłogi roślinności łąki tworzą darń, dzięki której łąka może odradzać się po każdym skoszeniu, wypasie lub spoczynku zimowym. Łąki występują najczęściej na terenach, na których ze względu na warunki wilgotnościowe i glebowe nie można uprawiać roślin jednorocznych polowych: w siedliskach mokrych lub wilgotnych, zawierających przez większą część roku 60–80% (nawet 90%) wilgoci w stosunku do całkowitej pojemności wodnej (torfowiska, murszowiska), na terenach zalewanych przez rzeki czy też okresowo suchych, gdzie niedobory wody uzupełnia się przez nawadnianie, wykorzystanie bliskiego poziomu wody gruntowej lub zasilanie wodą z terenów wyżej położonych. Łąki są bardzo zróżnicowane zarówno pod względem siedliskowo-florystycznym, jak i organizacyjno-produkcyjnym. W związku z tym opracowano kilka podziałów, np. fitosocjologiczny, bonitacyjny (w zależności od położenia użytkowania). W łąkarstwie najważniejszy jest typologiczny podział łąk, obejmujący: łąki grądowe (grąd), łąki zalewane (łęg), łąki bagienne (bielawy), łąki pobagienne (murszowiska), hale. Obszar łąk w Polsce wynosi ponad 4 mln ha, co stanowi ok. 22% użytków rolnych i 13% obszaru geograficznego kraju. Ok. 90% łąk występuje na niżu, w naturalnych obniżeniach, w pradolinach i dolinach rzecznych, smużnych, obniżeniach śródpolnych i śródleśnych, pozostałe — na pogórzu i w górach, na stokach o zróżnicowanym spadku. Łąki są rozmieszczone nierównomiernie — najwięcej jest ich na południowym wschodzie, najmniej — na terenach centralnych. Ok. 60% łąk jest użytkowanych kośnie (2–3 lub nawet 4 pokosy w roku), pozostałe — pastwiskowo. Plony siana łąkowego wahają się w granicach 0,6–15 t z ha. Łąki mają bardzo duże znaczenie produkcyjne: dostarczają przez cały rok naturalnej, wartościowej paszy objętościowej dla zwierząt (głównie przeżuwaczy). Koszt produkcji paszy z łąki jest znacznie niższy niż pasz pochodzących z uprawy polowej. Coraz bardziej docenia się znaczenie łąk w przyrodzie i ochronie środowiska (rekreacyjne, krajobrazowe, estetyczne). Łąki są środowiskiem życiowym dla wielu gatunków zwierząt i roślin, w tym także rzadkich i ginących; dostarczają cennych ziół wykorzystywanych w lecznictwie. Pełnią funkcję hydrologiczną (retencjonują wodę oraz łagodzą fale powodziowe), sanitarną i filtracyjną (utylizują i oczyszczają ścieki miejskie i gnojowicę, wychwytują i akumulują znaczne ilości szkodliwych substancji emitowanych przez zakłady przemysłowe, komunikację). Łąki chronią również tereny faliste i górzyste przed erozją, a gleby torfowe i murszowo-torfowe przed degradacją.
  • To ciekawe
    We wczesnym średniowieczu budowano łaźnie w klasztorach, później trafiły do miast. Na przykład w Paryżu było ich w roku 1292 co najmniej 26. Korzystanie z nich należało raczej do zbytków. Mniej płacono za kąpiel parową (na rozgrzane kamienie lano wodę), a dwukrotnie więcej za przyjemność zażywania kąpieli w ciepłej wodzie. Ponadto można się było ostrzyc i ogolić, a nawet poddać najpowszechniejszemu zabiegowi leczniczemu, jakim było puszczanie krwi. Pod koniec XIV w. wprowadzono rozdział płci — w jedne dni kąpały się kobiety, w inne mężczyźni lub też wyodrębniano miejsca dla każdej płci z osobna. Łaźnie były nadto miejscami życia towarzyskiego, a niekiedy nierządu.
Hasło dnia: Ida

Rekordziści

Najwyższy szczyt Pienin
Wysoka — 1050 m.

Cytat dnia

„Początkiem wszechrzeczy jest woda”

Imieniny

Kwi 18

Apolla, Apoloniusza, Bogusławy, Gosława, Gosławy, Gościsława

Dzień w historii

Kwi 18

zdarzyło się
1951
podpisanie przez Szóstkę (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy) Traktatu o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (traktat paryski).
1990
blokada ekonomiczna Litwy nałożona przez Moskwę; zawieszenie deklaracji niepodległości przez Litwę.
urodzili się
1947
Stuhr Jerzy, aktor.
1772
Ricardo David, ekonomista brytyjski.
odeszli
1949
Bloomfield Leonard, amer. językoznawca, germanista; wybitny badacz języków Indian amerykańskich.
1955
Einstein Albert, fizyk; twórca teorii względności, jeden z twórców teorii kwantów i fizyki statystycznej.
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia