zęby

zęby,

anat. zwykle drobne, twarde twory osadzone (z reguły) w jamie gębowej większości kręgowców (u człowieka jamie ustnej), głównie na szczękach tego pierwszego odcinka układu pokarmowego, służące do przytrzymywania, odcinania i rozdrabniania pokarmu;

zębów brak m.in. u żółwi, współczesnych ptaków; służą do chwytania i rozdrabniania pokarmu, u niektórych także do ataku lub obrony, u człowieka biorą udział w powstawaniu artykułowanej mowy. Zęby ssaków, zróżnicowane, są osadzone w zębodołach szczęki i żuchwy; część wystająca nad dziąsła jest zwana koroną, tkwiąca w zębodole — korzeniem, bardzo krótka część pośrednia — szyjką; zasadniczą strukturę zębów tworzy zębina, w obrębie korony pokryta szkliwem, a w obrębie korzenia cementem zębów, który wraz z ozębną; umocowuje zęby w zębodole; wewnątrz zębów znajduje się komora (wypełniona miazgą zęba), przechodząca w kierunku wierzchołka korzenia w kanał korzeniowy. U większości ssaków, także u człowieka, w ciągu życia osobnika zachodzi jednorazowa wymiana zębów — tzw. zębów mlecznych na stałe. Zęby stanowią często jedyny ślad istnienia wymarłych gatunków, stąd ich duże znaczenie w paleozoologii i antropologii.