wirusy

wirusy

[łac.],

czynniki zakaźne bakterii (bakteriofagi), roślin (wirusy roślin) i zwierząt nie mające budowy komórkowej;

nie mają własnych układów enzymatycznych związanych z procesami energetycznymi i syntezą białek; przy przekazywaniu informacji genetycznej następnym pokoleniom muszą zatem korzystać z układów biologicznych zawartych w żywych komórkach organizmu gospodarza, są więc pasożytami obligatoryjnymi (bezwzględnymi); informacja genetyczna zakodowana w kwasie nukleinowym wirusa zmusza niejako komórkę gospodarza do produkowania nie składników jej właściwych, lecz nowych cząstek wirusowych (replikacja wirusów). Wirusy składają się z kwasów nukleinowych (DNA lub RNA), kapsydu białkowego, niektóre mają dodatkowo osłonki lipidowo-białkowe; zarówno kapsyd, jak i osłonka nie odgrywają większej roli w wewnątrzkomórkowym rozwoju wirusa, ale pełnią funkcję ochronną dla kwasu nukleinowego wirusów poza komórką gospodarza, ponadto umożliwiają adsorpcję wirusów na powierzchni komórki swoistej i ułatwiają wprowadzenie do niej kwasu nukleinowego. Cząstka wirusowa nosi nazwę wirionu. Wirusy są znacznie mniejsze od bakterii i filtry bakteryjne ich nie zatrzymują, wielkość ich waha się od ok. 10 do kilkuset nanometrów. Wirusy pasożytują w komórkach bakteryjnych (bakteriofagi), roślinnych (wirozy) i zwierzęcych oraz ludzkich. Nauką o wirusach jest wirusologia.