walutowego kursu systemy
 
Encyklopedia PWN
walutowego kursu systemy,
ekon. instytucjonalne warunki ustalania kursu walutowego.
W teorii ekonomii wyróżnia się 2 modelowe systemy: system kursów stałych i system kursów płynnych. W systemie kursów stałych rząd podejmuje wobec innych państw zobowiązanie, że będzie utrzymywał kurs walutowy na stałym, określonym przez porozumienia międzynarodowe poziomie. Narzędziem do osiągnięcia tego celu jest interwencja państwa na rynku walutowym, polegająca na manipulowaniu wielkością rezerw dewizowych. W okresach rosnącej konkurencyjności danej gospodarki na rynku międzynarodowym eksport dóbr i usług rośnie, saldo bilansu handlowego jest dodatnie i rośnie, popyt na walutę danego kraju przewyższa popyt obywateli tegoż kraju na waluty zagraniczne (podaż waluty krajowej na rynku międzynarodowym) — na rynku walutowym występuje nierównowaga między podażą a popytem na walutę danego kraju. Równowaga może zostać przywrócona przez zwiększenie ilości waluty danego kraju na rynku międzynarodowym (zmiana kursu również mogłaby przywrócić równowagę, ale w systemie kursu stałego jest ona niemożliwa). Aby zaspokoić popyt na walutę krajową, państwo dokonuje dodatkowej emisji pieniądza i sprzedaje go za waluty zagraniczne. Gromadzi w ten sposób rezerwy walutowe i przywraca równowagę na rynku walutowym. W okresach malejącej konkurencyjności danej gospodarki na rynku międzynarodowym eksport dóbr i usług maleje, saldo bilansu handlowego jest ujemne i maleje, popyt na walutę danego kraju jest mniejszy niż popyt zgłaszany przez obywateli danego kraju na waluty zagraniczne — na rynku walutowym występuje nierównowaga. W celu jej przywrócenia rząd skupuje nadwyżkę podaży waluty krajowej za nagromadzone rezerwy walutowe. Jeżeli okres niskiej konkurencyjności przedłuża się, rezerwy walutowe państwa mogą zostać wyczerpane. W celu dalszego podtrzymania kursu może ono zaciągnąć pożyczkę stabilizacyjną. Jeżeli możliwości zaciągania kredytu zostaną wyczerpane, a konkurencyjność gospodarki nie rośnie, wówczas nie udaje się utrzymać stałego poziomu kursu walutowego i musi on zostać obniżony. W systemie kursów płynnych państwo nie interweniuje na rynku walutowym; kurs ustala się przez oddziaływanie popytu i podaży.
W rzeczywistości występują systemy mieszane, łączące elementy obu systemów: system waluty złotej, system kursów dostosowywanych okresowo, system regulowanych kursów płynnych.
System waluty złotej istniał od początku XIX w. do wielkiego kryzysu gospodarczego 1929–33 (w Wielkiej Brytanii od 1816 do 1931) i opierał się na 3 zasadach: rząd każdego kraju ustala parytet złota; utrzymuje wymienialność waluty krajowej na złoto; zachowuje ścisły związek między emisją pieniądza papierowego a posiadanymi rezerwami złota. Ten trzeci warunek często był nie dotrzymywany. Zaletą systemu waluty złotej był brak inflacji, w XIX w. dominowała wręcz deflacja; wadą tego systemu był brak możliwości zwiększenia podaży pieniądza stosownie do zwiększania rozmiarów produkcji. W konsekwencji spadały ceny i płace oraz przedłużały się okresy recesji.
System kursów dostosowywanych okresowo (system dolarowy, system Bretton Woods), powstał 1945 i obowiązywał do 1971; jego twórcami byli H. White i J.M. Keynes. Opierał się na następujących zasadach: każdy kraj samodzielnie ustala parytet dolara; każdy kraj jest zobowiązany do interwencji na rynku walutowym w celu obrony stałego kursu; emisja pieniądza nie jest powiązana z posiadanymi rezerwami dolarowymi; dolar USA jest wymienialny na złoto. Wady systemu to: brak automatycznych mechanizmów usuwania nierównowagi płatniczej; brak odporności na działania spekulacyjne; przenoszenie inflacji do wszystkich stosujących go krajów (eksport inflacji). System upadł w wyniku zmniejszenia się udziału USA w gospodarce światowej, długotrwałego deficytu płatniczego USA i nasilania się procesów inflacyjnych.
System regulowanych kursów płynnych funkcjonuje od początku lat 70. Banki centralne poszczególnych krajów ingerują na rynku międzynarodowym w celu niedopuszczania do zbyt częstych i gwałtownych zmian kursów. System ten nie jest odporny na działanie międzynarodowych spekulantów, ale nie pozwala na eksport inflacji.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia