utopia
termin pochodzący od tytułu łacińskiego dzieła Th. More’a Utopia.
[gr. oú ‘nie’ lub éu ‘dobry’, tópos ‘miejsce’, czyli ‘miejsce, którego nie ma’ lub ‘dobre miejsce’],
utopia
Encyklopedia PWN
Utopia More’a (pełny tytuł: Libellus vere aureus nec minus salutaris quam festivus de optimo reipublicae statu, deque nova Insula Utopia, 1517) przedstawia idealne społeczeństwo zorganizowane na fikcyjnej wyspie Utopia. Termin „utopia” został upowszechniony w XVII w. i oznacza: 1) wszelkie wizje idealnego społeczeństwa, zasadniczo różniącego się od krytycznie ocenianego status quo; 2) projekty przebudowy społecznej, nieliczące się z realiami i przedstawiane bez wskazania środków ich realizacji; 3) wszelkie całościowe obrazy pożądanego stanu rzeczy; 4) gatunek literatury dydaktycznej obejmujący utwory (głównie powieści) przedstawiające życie idealnej społeczności, np. na nieodkrytych jeszcze lądach (typowe dla dawniejszych utopii) lub w jakiejś odległej przyszłości (w formach nowszych, od połowy XVIII w.); ukształtowana w okresie odrodzenia na wzorach traktatów polityczno-filozoficznych czasów starożytnych (m.in. Platona), uprawiana do czasów najnowszych (m.in. T. Campanella Państwo Słońca, F. Bacon Nowa Atlantyda, I. Krasicki Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, H.G. Wells Ludzie jak bogowie); tzw. antyutopia ośmiesza lub przewartościowuje ideały właściwe utopii (J. Zamiatin, K. Čapek, A. Huxley, G. Orwell, w Polsce J. Żuławski, S.I. Witkiewicz).
