uprawa roli

uprawa roli,

całokształt zabiegów agrotechn. wykonywanych różnymi narzędziami i maszynami uprawowymi działającymi mechanicznie na uprawianą warstwę gleby, a także przy użyciu herbicydów, w celu przygotowania roli do siewu lub sadzenia roślin;

także dyscyplina nauk. zajmująca się optymalizacją środowiska glebowego dla produkcji roślinnej; uprawa roli wiąże się ściśle z innymi dyscyplinami nauk., jak gleboznawstwo, chemia rolna, mechanizacja produkcji roślinnej, fitosocjologia. Zadaniem uprawy roli jest nadanie glebie właściwej struktury, odchwaszczenie, stworzenie odpowiednich warunków do wschodów roślin, utrzymanie wierzchniej warstwy gleby w stanie zabezpieczającym ją przed zaskorupieniem i nadmierną utratą wody, także erozją, pogłębienie warstwy uprawnej. Uprawa roli pod rośliny ozime i jare obejmuje zespół upraw pożniwnych, na który składają się podorywka lub kultywatorowanie i zabiegi pielęgnacyjne po podorywce; zespół upraw przedzimowych pod rośliny jare kończy orka głęboka; zespół upraw przedsiewnych, poprzedzony orką siewną, polega na ostatecznym doprawieniu gleby przez bronowanie, wałowanie itp. W dziejach rolnictwa kolejne zastępowanie prymitywnych narzędzi, np. zaostrzonego kija, motyki, płużycy, sochą i pługiem doprowadziło do powstania sposobu ornej uprawy roli. W nowoczesnym, płodozmiennym systemie rolnictwa uprawę roli przeprowadza się najczęściej za pomocą wieloczynnościowych maszyn, narzędzi roln. i środków chem.; rozwój mechanizacji rolnictwa, coraz większy stopień zagregatowania prac polowych, wprowadzenie nowoczesnych środków chem. przyczyniają się do powstawania uproszczonych systemów uprawy roli, w których liczba stosowanych upraw jest ograniczona, jak również znacznie jest skrócony czas ich wykonania. Prace badawcze nad uprawą roli są prowadzone na wyższych uczelniach roln. i w instytutach rolniczych.

Lorenzetti Ambrogio, Prace polowe, fragment Alegorii dobrych i złych rządów 1338–40 — Palazzo Pubblico, Siena