translacja

translacja

[łac. translatio ‘przeniesienie’],

genet. drugi etap biosyntezy białka, podczas którego, na podstawie informacji zapisanej w nici mRNA, jest syntetyzowany polipeptyd.

Translacja polega na rozpoznawaniu przez tRNA przy udziale rybosomów i różnych czynników białkowych kolejnych trójek nukleotydowych, kodonów, wyznaczających kolejne aminokwasy w syntetyzowanym polipeptydzie. Synteza polipeptydu zaczyna się od kodonu inicjującego w mRNA (zwykle AUG, wyznaczającego aminokwas metioninę), który jest rozpoznawany przez inicjujący tRNA, niosący metioninę; kolejne, następne kodony wyznaczają kolejne aminokwasy polipeptydu, aż do wystąpienia kodonu terminacyjnego (amber, ochre lub opal), taki odcinek w mRNA jest nazywany otwartą ramką odczytu (symbol ORF). Ponieważ kod genetyczny jest trójkowy, a translacja przebiega w jednym kierunku (od końca 5′ do 3′ łańcucha DNA), to w podwójnym heliksie DNA teoretycznie mogą w każdym z łańcuchów wystąpić 3 fazy (ramki odczytu), odczyt byłby przesunięty względem siebie o 1 nukleotyd; najczęściej, ale nie zawsze, tylko w jednej nici DNA występuje 1 otwarta ramka odczytu kodująca syntezę jednego polipeptydu; w jednej nici DNA mogą być zakodowane różne polipeptydy w wyniku użycia innej fazy odczytu, innego miejsca startu bądź terminacji syntezy polipeptydu.