transkrypcja
 
Encyklopedia PWN
transkrypcja
[łac. transcriptio ‘przepisywanie’],
genet. proces syntezy RNA, podczas którego na matrycy DNA jest syntetyzowana komplementarna nić RNA;
przeprowadzany w komórkach przez polimerazy RNA zależne od DNA; polimerazy te rozpoznają w DNA określone miejsce, zwane promotorem, i na jednej z dwóch nici DNA (matrycowej, druga nić nosi nazwę kodującej) rozpoczynają syntezę RNA. W wyniku transkrypcji powstają jako produkt końcowy: RNA rybosomowy (rRNA), RNA przenoszący (tRNA), a także RNA informacyjny (mRNA) służący jako matryca do syntezy polipeptydów (translacja, biosynteza białek). U organizmów eukariotycznych transkrypcja zachodzi w jądrach komórkowych i powstające cząsteczki mRNA podlegają dalszej obróbce (dołączenie do końca 5′ specjalnej sekwencji nukleotydów, zwanej kapturkiem, a na końcu 3′ — ciągu nukleotydów adenylowych), a następnie są transportowane do cytoplazmy, gdzie odbywa się synteza białek. Liczne geny kodujące białka u organizmów eukariotycznych są genami złożonymi (mozaikowymi) i sekwencje nukleotydów kodujących syntezę polipeptydów (egzony) są przedzielone wstawkami niekodującymi (introny); transkrypcji podlega cały złożony gen mozaikowy, w wyniku czego powstaje pre-mRNA (transkrypt pierwotny), podlegający następnie złożonej obróbce, w której introny zostają wycięte, a końce egzonów zostają połączone w ciągły łańcuch mRNA kodującego polipeptyd (składanie RNA), który zostaje następnie przekazany z jądra do cytoplazmy, gdzie bierze udział w syntezie białek.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia