telewizyjne systemy
 
Encyklopedia PWN
telewizyjne systemy,
zbiór danych obejmujący sposoby wytwarzania i przesyłania sygnałów telewizyjnych, a także parametry tych sygnałów;
a także parametry tych sygnałów. Systemy telew. są jednoznacznie określane przez standardy telew. stanowiące zbiory znormalizowanych danych technicznych. Istnieje wiele analogowych, konwencjonalnych systemów telewizyjmych emisyjnych, oznaczanych odpowiednio literami np. B, G, D, K, I, M itd. Cechą wspólną wszystkich powyższych systemów telewizyjnych jest wybieranie międzyliniowe (każdy obraz składa się z 2 pól, zw. też półobrazami, z których każde zawiera co drugą linię wybierania). Systemy telewizyjne różnią się między sobą liczbą (i związaną z nią częst.) linii wybierania obrazu, częst. powtarzania pól obrazu, szerokością emisyjnego kanału, sposobem modulacji częst. nośnych wizji i fonii oraz odległością pomiędzy częst. nośnymi wizji i fonii. W wielu krajach Europy Zachodniej, np. w Niemczech, Szwajcarii, jest eksploatowany standard B: 625 linii (50 pól obrazu, odległości pomiędzy nośnymi wizji i dźwięku 5,5 MHz i szerokość kanału emisyjnego 7 MHz), oraz standard G różniący się od poprzedniego szerokością kanału emisyjnego (8 MHz);w Polsce i krajach Europy Wschodniej są w użyciu standardy D i K: 625 linii (50 pól obrazu, odległości pomiędzy częst. nośnymi i dźwięku 6,5 MHz, szerokość kanału emisyjnego 8 MHz); w USA, Kanadzie i Japonii dominuje system M: 525 linii (60 pól obrazu i szerokości kanału emisyjnego 6 MHz). Z założenia emisyjne systemy cyfrowe powinny zajmować pasmo częst. takie samo, jak pasmo zajmowane przez systemy analogowe.
W eksploatowanych ob. systemach analogowych rozróżnia się systemy telewizji monochromatycznej (czarno-białej) oraz systemy telewizji kolorowej. Istnieją 3 systemy telewizji kolorowej konwencjonalnej różniące się pomiędzy sobą metodą przesyłania sygnałów chrominancji. System NTSC (ang. National Television System Committee) jest systemem telewizji kolorowej oprac. i zatwierdzonym (1954) do eksploatacji w USA, Kanadzie i Japonii; w systemie tym do 2 sygnałów kolorowości obrazu stosuje się amplitudową modulację kwadraturową, co oznacza, że przed modulacją podnośnej sygnały zostają przesunięte względem siebie w fazie o 90°; zaletą systemu jest prostota, wadą — wrażliwość na tzw. zniekształcenia różnicowe; jest to system najprostszy układowo spośród ob. eksploatowanych systemów telewizyjnych System PAL [ang. Phase Alternative for Line] stanowi modyfikację systemu NTSC (oprac. w firmie Telefunken) o zmniejszonej wrażliwości na zniekształcenia różnicowe; w tym celu zastosowano zmianę fazy składowej kwadraturowej sygnału chrominancji o 180° w każdej kolejnej linii obrazu; system ten przyjęto do eksploatacji w większości krajów eur. (w Polsce od 1995). System SECAM (fr. Séquentiel à Mémoire) jest systemem telewizji kolorowej oprac. 1959–63 we Francji; charakteryzuje się 2 sygnałami chrominancji modulującymi częstotliwościowo podnośną, kolejno co drugą linię; system skomplikowany układowo, mało wrażliwy na zniekształcenia różnicowe, stosowany m.in. we Francji i WNP. Obecnie wprowadza się do eksploatacji systemy telewizyjne o podwyższonej jakości obrazu i dużej rozdzielczości obrazu; umożliwiają one odtwarzanie standardowej liczby linii wybierania (625 lub 525) na dużym ekranie o formacie 16 : 9; należy do nich system PAL plus, będący ulepszonym systemem PAL, oraz system MAC (ang. Multiplexed A nalogue Components), oprac. w kilku wariantach (A-MAC, B-MAC, C-MAC, D2-MAC), który opiera się na oddzielnym przesyłaniu zwielokrotnionych w czasie sygnałów luminancji i chrominancji (stosowany wyłącznie do transmisji satelitarnych w Europie). Jakość obrazu odpowiadającą jakości obrazów film. uzyskuje się w systemach o dużej rozdzielczości obrazu HDTV (ang. High Definition Television), umożliwiających odtwarzanie na ekranie o formacie 16 : 9 dwukrotnie większej liczby linii wybierania niż w systemach konwencjonalnych; do przesyłania sygnałów o dużej rozdzielczości obrazu drogą satelitarną jest wykorzystywany eksploatowany w Japonii od 1993 system MUSE (1125 linii/60 pól obrazu) lub oprac. przez grupę Eureka system eur. EU95 (1250 linii/50 pól obrazu). Wprowadzane do eksploatacji systemy cyfrowe nie są dotychczas ostatecznie znormalizowane; opierają się na oszczędnym kodowaniu (tzn. z ograniczoną prędkością bitową) sygnałów wizyjnych, obejmującym dyskretną transformację cosinusoidalną (ang. Discrete Cosine Transform, DCT), kodowanie z prognozowaniem i kompensacją ruchu oraz kodowanie o zmiennej długości słowa (ang. Variable Lenght Coding, VLC).
Alina Karwowska-Lamparska
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia