tajne nauczanie
 
Encyklopedia PWN
tajne nauczanie 1939–45,
działalność oświat. prowadzona w okupowanym kraju będąca formą oporu i samoobrony społ.;
zachowało ciągłość oświaty, kształtowało poziom wiedzy i postawy patriotyczne, a także przeciwdziałało demoralizacji dzieci i młodzieży; w początkowym okresie okupacji t.n. było organizowane najczęściej z własnej inicjatywy nauczycieli, uczniów i rodziców, wspierane przez Tajną Organizację Nauczycielską i Dep. Oświaty i Kultury Delegatury Rządu RP na Kraj (od 1943 sieć władz oświat. powołano w prawie wszystkich gminach); t.n. przyjmowało różnorodne formy pracy: uzupełnianie dodatkowymi tematami programów wyższych klas szkół powszechnych (często bez informowania uczniów o wykraczaniu poza obowiązujący program) oraz szkół tzw. działających pod nadzorem władz okupacyjnych w GG, tajne komplety organizowane w mieszkaniach prywatnych przerabiające program nauczania przedwojennego gimnazjum i liceum, zajęcia tajnych wyższych uczelni; prowadzono również kształcenie nauczycieli, oświatę dla dorosłych i pracę kult.-oświat. (organizowano kółka dokształcające, biblioteki, teatry amatorskie, występy artyst. aktorów, śpiewaków, muzyków), wyd. czasopisma społ.-oświat.; t.n. 1939–45 najszerzej było rozwinięte w GG (szczególnie w okręgu warsz.), 1944 na obszarze przedwojennego państwa pol. obejmowało ok. 7 tys. nauczycieli i prawie 150 tys. uczniów na poziomie szkół powszechnych, ponad 8 tys. nauczycieli i ok. 75 tys. uczniów szkół średnich oraz kilka tys. studentów w tajnych uczelniach (m.in. na Uniwersytecie Warszawskim, Uniw. Ziem Zachodnich, Politechniki Warsz., SGH, SGGW, Wolnej Wszechnicy Pol., Konserwatorium Muz., Uniwersytecie Jagiellońskim, Akad. Górniczej, Uniw. Jana Kazimierza we Lwowie, Uniw. Stefana Batorego w Wilnie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia