szybowiec
 
Encyklopedia PWN
szybowiec,
statek powietrzny cięższy od powietrza (aerodyna), bez napędu, unoszący się dzięki sile nośnej powstającej na skrzydłach podczas lotu.
Szybowiec wznosi się w górę, gdy jest holowany przez samolot lub wyciągarkę, albo gdy wejdzie we wznoszące prądy powietrza (np. termiczne lub zboczowe), które unoszą się szybciej niż on opada. Osiągi szybowca charakteryzuje doskonałość aerodynamiczna (odległość w km, jaką przeleci szybowiec z wys. 1 km w powietrzu bez prądów pionowych i poziomych) oraz opadanie (prędkość opadania). Szybowce dzieli się na: szkolno-treningowe, wyczynowe, akrobacyjne i doświadczalne. Ich konstrukcja jest drewniana, metal., mieszana lub kompozytowa (z włókien szklanych, aramidowych lub węglowych przesyconych syntet. żywicą). Zazwyczaj są 1- lub 2-miejscowe. Podczas II wojny światowej budowano wojsk. szybowce transport.-desantowe przeważnie zabierające 7–40 żołnierzy (jeden typ był 200-miejscowy) i sprzęt wojskowy.
Pierwsze loty na szybowcu (1849–53) zostały wykonane przez Anglika G. Cayleya. Pierwsze sterowe loty wykonał Niemiec O. Lilienthal (1891–96) na szybowcu własnej konstrukcji typu lotnia, tj. bez podwozia (start i lądowanie na nogach) i sterowanych przez przesuwanie środka ciężkości swego ciała. Produkcja szybowców rozwinęła się po I wojnie światowej.
W Polsce pierwszy szybowiec lotnię zbudował 1896 Cz. Tański; produkcja szybowców rozwinęła się od 1930. Szczególnie znane były szybowce A. Kocjana: Wrona, Komar, Orlik i motoszybowiec Bąk, oraz W. Czerwińskiego: CW-5 bis, Żaba, Salamandra, Delfin, PWS-101 i PWS-102 Rekin. Od 1946 Szybowcowy Zakład Doświadczalny w Bielsku (przemianowany na Przedsiębiorstwo Doświadczalno-Produkcyjne Szybownictwa PZL-Bielsko) wyprodukował 5000 sztuk szybowców w 44 typach. W 1994 szybowiec PW-5 Smyk skonstruowany na Politechnice Warsz. zwyciężył w międzynar. konkursie projektów i prototypów szybowców zorganizowanym przez FAI, i został szybowcem klasy świat.; jest produkowany seryjnie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Szybowiec O. Lilienthala, pionierski szybowiec niemiecki (1891)rys. B. Wróblewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Szybowiec dwuosobowy MDM Fox fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Szybowiec Jantar 2 (1973)fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Szybowiec bezogonowy Storch V z motorem wspomagającym, 1929 fot. German Aerospace Center
Szybowiec, prezentacja konstrukcji pierwszego modelu zaprojektowanego przez A.M. Lippischa, 1921 fot. German Aerospace Center
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia