symilografia

symilografia

[łac.-gr.],

telegrafia kopiowa, telegrafia faksymilowa, faksymilografia,

dział telekomunikacji obejmujący przekazywanie wiadomości w postaci nieruchomych obrazów (np.: pisma, rysunków, fotografii, map, schematów) pomiędzy 2 odległymi aparatami symilograficznymi, za pośrednictwem łącza telekomunikacyjnego.

W aparacie nadawczym przekazywany obraz jest analizowany kolejno punkt po punkcie, np. za pomocą skupionej wiązki światła; wiązki światła odbite od poszczególnych punktów obrazu (o natężeniu proporcjonalnym do luminancji tych punktów) padają na fotodetektor, w którym następuje ich przetworzenie na sygnały elektr., przesyłane torem telekomunik. do aparatu odbiorczego. W aparacie odbiorczym zachodzi proces odwrotny (synteza obrazu), a następnie powstaje kopia obrazu nadanego. Obecnie jedynym praktycznym zastosowaniem s. jest usługa telekomunik. telefaks.

Stosuje się podział na s. : kontrastową (zw. też binarną), w której otrzymana kopia oryginału (także wielobarwnego) jest czarno-biała, oraz s. odcieniową (ob. nie stosowaną), w której zawiera ona odcienie szarości. W s. kontrastowej wykorzystuje się ob. odbiorniki symilograficzne z zapisem elektrotermicznym — kopia powstaje na specjalnym papierze termoczułym w wyniku ogrzania go w odpowiednich miejscach przez głowicę termiczną urządzenia drukującego, sterowaną doprowadzonym sygnałem elektr. (sposób zapisu stosowany w telefaksie); dawniej stosowano również odbiorniki: z zapisem bezpośrednim (elektromech.), w których odbierany sygnał sterował pisakiem odtwarzającym dokument na zwykłym papierze, oraz z zapisem elektrochemicznym — kopia powstawała na papierze nasączonym substancją ulegającą reakcji chem. pod wpływem przepływającego prądu elektr. wywołanego doprowadzonym sygnałem. W s. odcieniowej najczęściej wykorzystywano fot. metody zapisu (fototelegrafia).

W zależności od sposobu analizowania oryginału i zapisywania kopii rozróżnia się nadajniki i odbiorniki symilograficzne bębnowe i płaskie. W urządzeniach bębnowych (ob. nie stosowanych) oryginały dokumentów i powstające kopie znajdowały się na obracających się bębnach, a analiza i synteza obrazu zachodziły wzdłuż spiralnych linii. W urządzeniach płaskich analiza i synteza odbywa się wzdłuż linii prostopadłej do kierunku przesuwania się papieru (metoda stosowana w telefaksie).

Pierwszy aparat s. kontrastowej wynalazł 1843 szkoc. wynalazca A. Bain; przekazywany obraz był nanoszony lakierem izolacyjnym na metal. folię, a po stronie odbiorczej zastosowano zapis elektrochem.; 1865–70 utworzono pierwszą sieć telekopiową, która ze względu na niską jakość kopii funkcjonowała tylko kilka lat. W 1. poł. XX w. nastąpił rozwój fototelegrafii, a ok. 1927 powstała w Europie sieć telekopiowa z aparatami o zapisie fot., wykorzystywana gł. przez agencje prasowe. Do transmisji sygnałów oprócz łączy telefonicznych wykorzystywano tory radiowe (1924–28 — fale długie, od 1929 — krótkie). S. kontrastowa rozwinęła się po II wojnie świat., powszechnie stosowana jest od lat 80. XX w.

Mirosława Pawlaczyk