sieć komputerowa
 
Encyklopedia PWN
sieć komputerowa,
inform. zestaw sprzętu i oprogramowania pozwalający przekazywać informacje między komputerami (zwanymi węzłami sieci komputerowej).
Sposób, w jaki się to odbywa, jest opisany przez zbiór (stos) protokołów komunikacyjnych; sieć komputerowa umożliwia przesyłanie plików i wiadomości poczty elektronicznej, zdalny dostęp do komputera z innych komputerów, terminali lub różnych urządzeń (np. telewizorów z odpowiednią przystawką), a także współużytkowanie zasobów (np. danych lub urządzeń peryferyjnych); obecnie sieci komputerowe są w coraz większym stopniu używane do celów związanych z rozrywką, np. do przesyłania utworów muzycznych, filmów (tzw. wideo na żądanie), rozgrywania gier komputerowych przez wielu użytkowników.
Topologia sieci określa schemat połączeń między węzłami sieci komputerowej; w topologii liniowej węzły są dołączone do przewodu łączącego, którym zwykle jest kabel koncentryczny; w topologii pierścieniowej każdy węzeł jest połączony z dwoma sąsiadami; w topologii gwiaździstej istnieje centralny punkt (ang. hub), do którego są dołączone węzły; w topologii każdy z każdym między każdymi dwoma węzłami istnieje bezpośrednie połączenie; w topologii mieszanej istnieją połączenia między niektórymi węzłami dobrane tak, aby sieć była spójna.
Połączenia w sieci komputerowej są zbudowane z wieloparowych kabli miedzianych (tzw. skrętka), kabli koncentrycznych lub światłowodów; poza komputerami stosuje się dodatkowe urządzenia, takie jak bramy i rutery.
Ze względu na przeznaczenie i stosowane protokoły (zwłaszcza niższych warstw) sieci komputerowe dzielą się na: lokalne (LAN — ang. Local Area Network), rozległe (WAN — ang. Wide Area Network) i metropolitalne (MAN — ang. Metropolitan Area Network).
Sieci lokalne łączą komputery rozmieszczone na terenie jednego budynku, zwykle należące do jednej instytucji, wspólnie zarządzane i administrowane; jako łącze fizyczne stosuje się kabel koncentryczny (obecnie coraz rzadziej), skrętkę lub światłowód, a najczęściej stosowanymi protokołami są Ethernet (początkowo topologia liniowa, obecnie zwykle gwiaździsta) i Token Ring (logicznie topologia pierścieniowa, fizycznie zrealizowana w postaci gwiazdy); obecnie popularność zyskują bezprzewodowe sieci radiowe; transmisja w sieciach lokalnych jest bardzo szybka (do 1 Gbit/s) i niezawodna; sieci te są wykorzystywane do współużytkowania zasobów (pliki, drukarki) oraz uruchamiania programów na serwerach.
Sieci rozległe łączą komputery na dowolnie wielkim obszarze, często należące do różnych organizacji; zwykle mają topologię mieszaną, dobraną tak, żeby zapewnić możliwość funkcjonowania sieci nawet w przypadku awarii części połączeń; największą globalną siecią rozległą jest Internet, ale sieci takie są też używane przez firmy lub organizacje wielooddziałowe, systemy rezerwacji miejsc lotniczych itp. (Intranet); struktura sieci rozległej zwykle składa się z sieci szkieletowej oraz z łączy dostępowych; jako łącza dostępowe mogą być używane zwykłe telefoniczne linie analogowe wyposażone w modemy, cyfrowe linie telefoniczne ISDN, cyfrowe łącza przewodowe o dużych szybkościach transmisji (xDSL) albo światłowody; szybkości transmisji w światłowodowych sieciach szkieletowych mogą przekraczać 1 Gbit/s, a w łączu dostępowym — od kilkudziesięciu kbit/s do kilkudziesięciu Mbit/s; w sieciach rozległych stosuje się różne protokoły, np. Frame Relay, X.25 i ATM; sieci rozległe są używane do przesyłania wiadomości poczty elektronicznej i plików, a także udostępniania stron WWW; tradycyjnie sieci rozległe były wolniejsze i bardziej zawodne niż sieci lokalne, ale obecnie ta różnica maleje.
Sieci metropolitalne łączą komputery na terenie miasta lub jego części i mają właściwości pośrednie między sieciami lokalnymi a rozległymi; korzysta się w nich ze specyficznego okablowania światłowodowego; typowymi protokołami są FDDI (topologia podwójnego pierścienia, zapewniająca funkcjonowanie sieci mimo uszkodzenia połączenia między dwoma węzłami) i ATM; obecnie wraz z powszechną dostępnością kanałów cyfrowych i łączy światłowodowych oferowanych przez operatorów telekomunikacyjnych oraz rozpowszechnieniem protokołu ATM, sieci metropolitalne upodabniają się do sieci rozległych. Sieć wirtualna jest to część rzeczywistej sieci, wydzielona logicznie przez urządzenia pośredniczące w taki sposób, że żaden z jej węzłów nie ma możliwości komunikowania się z węzłami spoza sieci wirtualnej, choć w rzeczywistości są ze sobą połączone; dzięki temu jedno łącze fizyczne może być wykorzystywane jednocześnie przez wiele sieci wirtualnych.
Obecnie w większości sieci komputerowych, niezależnie od ich rozległości, stosowany jest protokół TCP/IP; w sieciach lokalnych stosuje się także firmowe protokoły IPX/SPX (Novell), NetBIOS i NetBEUI (Microsoft) i AppleTalk (Apple); firma IBM dla sieci rozległych opracowała rodzinę protokołów o wspólnej nazwie SNA. Dzięki zapewnieniu możliwości łatwej wymiany informacji, sieci komputerowe zwiększają możliwości systemów komputerowych, stwarzając jednocześnie zagrożenia dla bezpieczeństwa danych; dane w sieci mogą być zniekształcone lub przechwycone, przez sieć mogą być rozpowszechniane wirusy komputerowe, może także nastąpić nieautoryzowany dostęp do zasobów na komputerach przyłączonych do sieci. Aby temu zapobiec, stosuje się szyfrowanie przesyłanej informacji (klucz publiczny), a komputery i sieci lokalne zabezpiecza się tzw. zaporami (ang. firewall), weryfikującymi informację przesyłaną w obie strony.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Internet, liczba podłączonych komputerów fot. LogoScript/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Internet, struktura wyk. M. Sokólska-Połutrenko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia