scenografia

scenografia

[gr. skḗnographía ‘malarstwo sceniczne’],

sztuka kształtowania przestrzeni sceny teatralnej i plastycznej oprawy przedstawienia; wizualna oprawa widowiska teatralnego, filmowego, telewizyjnego, obejmująca środki plastyczno-malarskie i świetlne oraz kostiumy i rekwizyty.

Forma scenografii jest uzależniona od dominujących w danym okresie gustów estetycznych, określa ją także architektura sceny i stopień rozwoju teatr. techniki. Termin „scenografia” bywa często używany jako oboczna nazwa dekoracji teatralnej; współcz. rozumienie pojęcia scenografii rozpowszechniło się na przeł. XIX i XX w., gdy teatr odciął się od opisowego naturalizmu i drobiazgowego kopiowania rzeczywistości, odrzucił uniwersalne dekoracje tworzone wg określonych schematów, zaczął dążyć do wypracowania specyficznie teatr. odtwarzania rzeczywistości (np. stosowanie form plast., przemawiających bardziej kształtem i kolorem niż przedstawiających rzeczywiste przedmioty); podobnie jak w malarstwie i sztukach plast., także w scenografii zaznaczają się aktualne kierunki artyst., czasami w decydujący sposób wpływające na kształt sceniczny przedstawień (np. ekspresjonizm, konstruktywizm). Znaczny udział w kształtowaniu scenografii miała reforma teatru.

Bibliografia

Z. STRZELECKI Polska plastyka teatralna, t. 1–3, Warszawa 1963;

tenże Kierunki scenografii współczesnej, Warszawa 1970;

tenże Współczesna scenografia polska, cz. 1–2, Warszawa 1983–84;

Polska plastyka teatralna. Ostatnia dekada, red. B. Osterloff, A. Koecher-Hensel, Warszawa 1991.

Craig Edward Gordon, Hamlet Williama Szekspira, projekt scenografii, 1904

Wyspiański Stanisław, Legenda, makieta dekoracji, 1904

Appia Adolphe, projekt dekoracji do Parsifala R. Wagnera (nie zrealizowany)

Drabik Wincenty, projekt scenografii do Księcia Niezłomnego J. Słowackiego, 1918

Skarżyńscy Lidia i Jerzy, projekt scenografii do Ulissesa wg J. Joyce’a

Gronowski Tadeusz, scenografia do Wieży Babel Antoniego Słonimskiego, 1927

Dekoracja teatralna, projekt dekoracji do Hernaniego, J.B. Lavastreo V. Hugo, reż. E. Perrin, Paryż (1879).

Axer Otto, scenografia do Don Carlosa Fryderyka Schillera, 1960.

Wagner Richard, Pierścień Nibelunga — inscenizacja w Teatrze Wielkim w Warszawie

Szajna Józef, Dante wg Boskiej Komedii, A. Pszoniak (Charon) i L. Herdegen (Dante) , inscenizacja w Teatrze Studio w Warszawie (1974)

Axer Otto, scenografia do Borysa Godunowa Modesta Musorgskiego, 1972.