sabat
 
Encyklopedia PWN
sabat,
określenie zgromadzenia czarownic, powstałe w okresie tzw. polowania na czarownice XV–XVII w.;
nazwa (starofr. sabbat) pochodzi od hebrajskiego szabatu, natomiast za pierwowzór s. uważa się celtyckie święta Beltaine (30 IV) i Samain (31 X) oraz nocne zgromadzenia przypisywane w średniowieczu heretykom, gł. katarom. Pierwsza wzmianka o s. czarownic pojawiła się już 1335 podczas procesu w Tuluzie; w czasie s. czarownice miały spotykać się z diabłem lub jego wysłannikiem (mistrz Leonard), któremu oddawały cześć; przyjmował on nowe kandydatki, pozostawiając na ich ciele diabelski znak, a krwią kandydatek wpisywał ich imiona do „czarnej księgi”. Jednocześnie wyrzekały się one Chrystusa. Diabeł miał pojawiać się na s. najczęściej w postaci kozła, czasami także jako ropucha, kruk lub czarny kot; czarownice przekazywały mu tzw. nieczysty pocałunek. Miejscami s. miały być na ogół odległe góry lub wzgórza (np. Brocken w górach Harzu, Łysa Góra w G. Świętokrzyskich). Na s. czarownice przybywały spiritualiter [‘duchowo’] (dzięki zdolności eksterioryzacji) lub realiter [‘realnie’] i corporaliter [‘cieleśnie’] (unoszone przez demony lub na grzbietach zwierząt czy na miotłach). S. miały także funkcję ludyczną — po wielkiej uczcie i tańcu odbywała się szalona orgia seksualna, w której nagie czarownice miały spółkować z czarownikami i demonami; niekiedy s. kończyły się wywołaną przez czarownice gwałtowną burzą — gradobiciem.
We współcz. ruchu czarownic (wicca) s. jest świętem obchodzonym 4 razy do roku (wielkie s.) oraz w okresie przesileń słonecznych i równonocy (małe s.); s. mają na celu uczczenie Bogini Wielkiej Matki i Młodego Boga oraz wyrażenie dziękczynienia za obfitość darów ziemi. Są to święta radości, ucztowania i tańców; ich uczestnicy występują w szatach lub są scyklad [‘odziani niebem’].
Jerzy Prokopiuk
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia