rybonukleinowe kwasy
 
Encyklopedia PWN
rybonukleinowe kwasy, RNA,
wielkocząsteczkowe polimery liniowe zbudowane z połączonych wiązaniami 3′,5′-fosfodiestrowymi rybonukleotydów adeniny (oznaczenie: A), guaniny (G), cytozyny (C) i uracylu (U);
kwasy rybonukleinowe są składnikami licznych elementów komórki: jądra, mitochondriów, rybosomów i cytoplazmy; zawartość kwasu rybonukleinowego jest szczególnie duża w komórkach, w których zachodzi intensywna biosynteza białka. W niektórych wirusach RNA stanowi materiał genetyczny (np. w wirusie powodującym AIDS). Wyróżnia się: mRNA (matrycowy kwas rybonukleinowy), rRNA (rybosomowy kwas rybonukleinowy), tRNA (przenoszący kwas rybonukleinowy) oraz snRNA (niskocząsteczkowy jądrowy kwas rybonukleinowy). Kwasy rybonukleinowe są syntetyzowane w komórce przy udziale polimeraz, jako kopie odpowiednich odcinków DNA (transkrypcja); nowo syntetyzowane łańcuchy RNA są zazwyczaj dłuższe od cząsteczek RNA funkcjonujących w komórce; w komórkach eukariontów łańcuchy te ulegają procesowi wycinania niefunkcjonalnych odcinków mRNA, tRNA i rRNA (składanie RNA). Niektóre typy cząsteczek RNA wykazują zdolność katalizowania przemian tych samych (autokataliza) lub różnych cząsteczek RNA (cząsteczka samoskładającego się RNA została nazwana rybozymem — przez analogię do enzymu); znane są również inne reakcje biochemiczne katalizowane przez RNA; odkrycie właściwości katalitycznych RNA rozszerza pojęcie enzymu (definiowanego dotychczas jako cząsteczka białka) oraz zmienia poglądy na możliwą rolę RNA w ewolucji prebiotycznej, jako jedynego znanego typu makrocząsteczek zdolnych do przechowywania informacji genetycznych, jej powielania i przekształcania samych siebie. Właściwości katalityczne RNA zostały odkryte przez T. Cecha i S. Altmana na początku lat 80., za co 1989 otrzymali Nagrodę Nobla.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia