rdzeń kręgowy

rdzeń kręgowy,

część ośrodkowego układu nerwowego, położona w kanale kręgowym;

ośrodek odruchów, skupisko włókien nerwowych tworzących drogi od- i domózgowe. Rdzeń kręgowy jest zbud. z obwodowo ułożonej istoty białej i znajdującej się wewnątrz istoty szarej, której przekrój poprzeczny ma kształt litery H; rozróżnia się w niej rogi (słupy) przednie (brzuszne), zawierające ośr. ruchowe, oraz rogi tylne (grzbietowe), w których znajdują się skupiska neuronów czuciowych; istota biała dzieli się na powrózki (sznury): przednie, tylne i boczne, zawiera szlaki (drogi) łączące rdzeń kręgowy z mózgiem, a także ośr. na różnych poziomach rdzenia kręgowego; szlaki dzielą się na wstępujące, wśród których znajdują się szlaki czuciowe — przewodzące impulsy do mózgowych ośr. czuciowych, oraz szlaki zstępujące (piramidowe i pozapiramidowe), które przewodzą impulsy do ośr. ruchowych rdzenia kręgowego. Od rdzenia kręgowego odchodzą metamerycznie parami nerwy rdzeniowe.

Schorzenia rdzenia kręgowego mogą być spowodowane przez czynniki zapalne, toksyczne, urazowe, nowotwory, zmiany zwyrodnieniowe i naczyniowe; objawy zależą od umiejscowienia procesu chorobowego, zwykle są to porażenia, niedowłady, zaburzenia czucia.