radiotelegrafia
rodzaj telegrafii, w której do przesyłania sygnałów telegraficznych wykorzystuje się fale radiowe (gł. krótkie, niekiedy średnie);
[łac.-gr.],
radiotelegrafia
Encyklopedia PWN
także rodzaj radiokomunikacji. Po stronie nadawczej wiadomość w postaci zbioru znaków (liter, cyfr i in.) jest przetwarzana (wg odpowiedniego kodu, np. Morse’a lub innego, stosowanego w dalekopisach), najczęściej przy użyciu klucza telegraficznego lub dalekopisu, na sygnał telegraficzny, tj. ciągi impulsów elektr. (kodowanie). Sygnał ten w nadajniku radiokomunikacyjnym służy do kluczowania (modulacja) amplitudy, częst. lub fazy fali nośnej w celu wytworzenia sygnału wysyłanego przez antenę w postaci fali radiowej do odbiornika radiokomunikacyjnego. W odbiorniku nadana wiadomość zostaje odtworzona przez radiotelegrafistę czy krótkofalowca (w przypadku sygnałów zakodowanych kodem Morse’a) lub za pomocą dalekopisu (w przypadku zastosowania kodu dalekopisowego). R. jest stosowana gł. w sieciach radiokomunikacji wojsk., krótkofalarstwie i w niektórych łączach radiokomunikacji dalekosiężnej o małej wymianie informacji (np. w żegludze, ekspedycjach badawczych i in.).
Pierwsze sygnały telegraficzne zostały przesłane drogą radiową (niezależnie od siebie) 1895–97 przez G. Marconiego i A. Popowa. Rozwój r. był związany z rozwojem nadajników i odbiorników radiokomunikacyjnych. W Polsce pierwsze wojsk. stacje radiotelegraficzne uruchomiono 1918–19; 1921–22 rozpoczęły pracę stacje radiotelegraficzne na potrzeby regularnej służby cywilnej (nadawanie komunikatów, np. meteorologicznych): w Poznaniu (10 VIII 1921), Grudziądzu (6 I 1922) i Krakowie (15 V 1922); 1923 zbudowano i uruchomiono (4 X 1923) transatlantycką stację radiotelegraficzną w Boernerowie k. Warszawy, mającą 2 nadajniki, każdy o mocy 200 kW, pracujące w zakresie fal bardzo długich (zniszczona przez Niemców pod koniec II wojny światowej). Jednocześnie uruchomiono stację odbiorczą w Grodzisku Mazowieckim k. Warszawy. W 1923 własną służbę radiotelegraficzną zorganizowała Pol. Agencja Telegraficzna. Po II wojnie świat. zbudowano radiokomunik. ośrodki nadawczo-odbiorcze na potrzeby Ministerstwa Obrony Nar., Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Spraw Wewn. i PAP. Obecnie (2004) r. jest w coraz większym stopniu zastępowana transmisją danych.
Aleksander Charytoniuk
