radiostacja

radiostacja

[łac.],

telekom. urządzenie lub zespół urządzeń radiokomunik. umożliwiających nadawanie i odbieranie sygnałów radiowych (informacji przenoszonych za pomocą fal radiowych).

Rozróżnia się r. nadawcze, tj. nadajniki radiokomunikacyjne, oraz r. nadawczo-odbiorcze (umożliwiające zarówno nadawanie, jak i odbieranie sygnałów). R. nadawcze są stosowane gł. w radiofonii; wyłącznie do nadawania służą też np. stosowane w żegludze r. bezpieczeństwa, wysyłające w przestrzeń, zwykle w sposób automatyczny, sygnały SOS.

R. nadawczo-odbiorcze, wykorzystywane w radiokomunikacji porozumiewawczej, dzielą się na: stacjonarne, używane do celów radiokomunikacji dalekosiężnej, i ruchome — pokładowe, przewoźne, przenośne. R. nadawczo-odbiorcza składa się z nadajnika radiokomunik., odbiornika radiokomunikacyjnego, anten (nadawczych i odbiorczych lub anteny nadawczo-odbiorczej) i urządzeń pomocniczych (np. kontrolnych, sterujących, zasilających, zabezpieczających czy też służących do przetwarzania nadawanej informacji). W r. ruchomych wszystkie urządzenia i układy stanowią integralny zespół konstrukcyjny. W r. wojskowych są stosowane układy uodporniające r. na działanie zakłóceń celowych (zamierzonych) i przypadkowych.

R. nadawczo-odbiorcze pracują gł. w zakresie fal krótkich lub ultrakrótkich, przy czym w granicach danego zakresu fal jest możliwa zmiana częst. pracy r. przez odpowiednie przestrajanie obwodów rezonansowych (ręczne lub automatyczne, np. na jedną z kilku do kilkuset częst., zw. potocznie częst. lub kanałami radiowymi).

Ze względu na rodzaj przesyłanych informacji rozróżnia się r. foniczne (służące do przesyłania sygnałów telefonicznych) oraz telegraficzno-foniczne (do przesyłania sygnałów telegraficznych, telefonicznych i transmisji danych). Pod względem stosowanej modulacji r. dzieli się na r. z modulacją ciągłą (amplitudy, częst., fazy) i r. z modulacją impulsową, a pod względem liczby jednocześnie wykorzystywanych kanałów telekomunik. — na r. jednokanałowe i r. wielokanałowe. Zależnie od sposobu transmisji kanałem rozróżnia się r. simpleksowe (simpleks) i dupleksowe (dupleks).

Współczesne r. (stacjonarne i ruchome) dużej, średniej i małej mocy są używane gł. w wojsku, natomiast w powszechnym zastosowaniu są r. przenośne małej mocy, gł. radiotelefony, w tym aparaty kieszonkowe telefonii komórkowej (telefony komórkowe). W radiokomunikacji satelitarnej rolę r. nadawczo-odbiorczych odgrywają naziemne stacje satelitarne.

Zasięg r. zależy gł. od mocy nadajnika (od kilkudziesięciu mW do ok. 1 MW), czułości odbiornika, charakterystyk i parametrów anten oraz od warunków propagacji fal radiowych wykorzystywanego zakresu częstotliwości.

Aleksander Charytoniuk