radiolinia
 
Encyklopedia PWN
radiolinia
[łac.],
linia radiowa,
telekom. linia transmisyjna służąca do dwukierunkowego przesyłania sygnałów za pośrednictwem fal radiowych (gł. mikrofal), ukształtowanych w wąską wiązkę za pomocą kierunkowych anten nadawczo-odbiorczych.
Składa się z jednego lub wielu odcinków (łączy bezpośrednich); w pierwszym przypadku zawiera tylko 2 końcowe stacje nadawczo-odbiorcze, w drugim stanowi ciąg wielu stacji retransmisyjnych, których zadaniem jest odbiór sygnałów z jednego odcinka r., odpowiednie ich przetworzenie i natychmiastowe wysłanie w kierunku następnej stacji (retransmisja). Długość odcinka r. jest równa w przybliżeniu zasięgowi zastosowanych stacji radioliniowych i zależy od częst. fal radiowych, mocy nadajników, kierunkowości anten w pasmach częst. nadawania i odbioru, współczynnika szumów odbiorników, wymaganej jakości transmisji (zwłaszcza w wypadku częst. większych od 10 GHz, kiedy występuje możliwość dużego tłumienia sygnałów spowodowanego opadami). Zastosowanie retransmisji umożliwia przesyłanie sygnałów na odległość setek lub tysięcy km, czyli wielokrotnie większą niż bezpośredni zasięg stacji radioliniowych. Rodzaje informacji (telefoniczna, telegraficzna, radiofoniczna, telewizyjna, zbiory danych itp.) przesyłanych za pomocą r., liczba kanałów, szybkość oraz jakość transmisji zależą od parametrów stacji końcowych i retransmisyjnych (radiokomunikacja). W porównaniu z liniami kablowymi r. odznaczają się krótszym czasem i mniejszym kosztem budowy (zwłaszcza w terenie trudno dostępnym), a także mniejszym kosztem eksploatacji; jakość transmisji r. i liniami kablowymi jest porównywalna.
Rozróżnia się r.: horyzontowe, pozahoryzontowe i satelitarne. R. horyzontowe wykorzystują zjawisko prostoliniowego rozchodzenia się fal przy zasięgu ograniczonym do wzajemnej widoczności anten stacji współpracujących, zainstalowanych na masztach (wieżach) ustawionych na powierzchni Ziemi lub na budynkach; zasięg ten, zw. zasięgiem optycznym (widocznością opt. lub horyzontem opt.), wynosi ok. 50 km przy maks. wysokości umieszczania anten równej ok. 50 m; zasięg może się zwiększać (o ok. 15%) wskutek występowania zjawiska refrakcji w troposferze, tj. zakrzywiania się toru rozchodzenia się fali radiowej, i wówczas jest zw. zasięgiem radiowym (widocznością radiową lub horyzontem radiowym). Istotnym warunkiem prawidłowego funkcjonowania r. horyzontowej jest zapewnienie tzw. przewyższenia (prześwitu), tj. przejścia bezpośredniej fali radiowej nad przeszkodami (np. wzniesieniem terenu, lasem, zabudowaniami). Podstawową konfiguracją stosowaną w r. horyzontowych są łącza bezpośrednie, tzw. łącza punkt–punkt, rzadziej punkt–wiele punktów (połączenie jednego wybranego punktu z kilkoma wybranymi punktami, stosowane np. w telefonii komórkowej). W r. pozahoryzontowych wykorzystuje się gł. zjawisko rozpraszania fal radiowych w troposferze. Stacja radioliniowa w trakcie nadawania wysyła za pomocą anteny o dużej kierunkowości wąską wiązkę fal radiowych w kierunku stacji współpracującej. Fale ulegają rozproszeniu na wys. 600–5000 m, wskutek czego część energii rozpraszanej wiązki jest odbierana przez antenę stacji umieszczonej daleko poza zasięgiem bezpośredniej widoczności stacji nadającej. Uzyskiwane zasięgi, przy wykorzystaniu mikrofalowych nadajników o dużej mocy (1–10 kW), parabolicznych anten o średnicy 4,5–64 m i czułych odbiorników o współczynniku szumów do 5 dB, wynoszą ponad 200 km. W r. satelitarnych rolę stacji retransmisyjnej między stacjami naziemnymi odgrywają satelity telekomunikacyjne. W wypadku satelity umieszczonego na orbicie geostacjonarnej uzyskuje się zasięg ok. 17 000 km.
Pierwsze r. VHF i UHF zbudowano w USA przed II wojną światową.
Aleksander Charytoniuk
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia