radiacyjne utrwalanie żywności

radiacyjne utrwalanie żywności,

zastosowanie promieniowania jonizującego do utrwalania żywności;

małe dawki promieniowania (do 1 kGy) są wykorzystywane do zwiększenia trwałości niektórych płodów rolnych (np. hamowanie kiełkowania przechowywanych ziemniaków lub cebuli), także do zwalczania insektów niszczących żywność, np. wołka zbożowego (radiacyjna deinfestacja); ponadto rozróżnia się raduryzację, czyli pasteryzację radiacyjną, stosowaną do zniszczenia lub inaktywowania mikroflory saprofitycznej w łatwo psującej się żywności (dawka pasteryzacyjna 2–3 kGy), oraz radapertyzację, czyli sterylizację radiacyjną, stosowaną w celu całkowitego zniszczenia mikroflory wegetatywnej i przetrwalnikowej w hermetycznie opakowanych produktach spoż. (dawka promieniowania zwykle nie przekracza 5 kGy, a maks. dopuszczana przez FAO/WHO wynosi 10 kGy); wysokie dawki promieniowania powodują jednak wyraźne zmiany organoleptyczne i chem., obniżając wartość konsumpcyjną i odżywczą żywności; do substancji bardzo wrażliwych na promieniowanie jonizujące należą tłuszcze, zwłaszcza zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe; po gwałtownym rozwoju metod radiacyjnego utrwalania żywności w latach 60. i 70. XX w., ob. odchodzi się od ich powszechnego stosowania.