Krzywa popytu — linia pokazująca zależność między ceną produktu a wielkością popytu, przy założeniu, że inne determinanty popytu są niezmienne. Większość krzywych popytu ma nachylenie ujemne, tzn. zmniejszenie ceny danego dobra powoduje zwiększenie wielkości popytu, ponieważ: a) przy danych dochodach nominalnych zmniejszenie ceny danego dobra powoduje wzrost dochodów realnych, umożliwiając zwiększenie zakupów tego dobra; b) zmniejszenie ceny danego dobra powoduje przeniesienie części popytu z dóbr substytucyjnych na to dobro. W przypadku wąskiej grupy dóbr krzywa popytu może mieć nachylenie dodatnie, tzn. wzrost ceny powoduje zwiększenie popytu (
paradoks Giffena,
paradoks Veblena). Krzywa popytu może ulegać przesunięciom pod wpływem innych niż cena determinant popytu, np. wzrost dochodów konsumentów przesuwa krzywą popytu w prawo, ich zmniejszenie — w lewo.
Elastyczność popytu — wrażliwość popytu na zmiany determinant popytu; elastyczność cenowa popytu —
Ec = procentowa zmiana popytu dzielona przez procentową zmianę ceny. Zwykle operuje się modułem (bezwzględną wartością)
Ec; gdy
Ec = 0, wówczas popyt jest doskonale nieelastyczny (sztywny), krzywa popytu jest pionowa, popyt nie reaguje na zmiany ceny; gdy 0 <
Ec < 1, wówczas popyt jest nieelastyczny, zmienia się w mniejszym stopniu niż ceny; gdy
Ec = 1, wówczas popyt jest neutralny, zmiana ceny powoduje taką samą zmianę popytu, obroty na rynku nie zmieniają się; gdy
Ec > 1, wówczas popyt jest elastyczny, zmiana ceny powoduje większą zmianę popytu; gdy
Ec = ∞, wówczas popyt jest doskonale elastyczny, krzywa popytu jest pozioma i przy danym poziomie ceny popyt jest nieograniczony. Elastyczność
dochodowa popytu —
Ed = procentowa zmiana popytu dzielona przez procentową zmianę dochodu.
Ed < 0 oznacza dobro niższego rzędu, w miarę zwiększania dochodu jego konsumpcja maleje;
Ed > 0 — dobro zwykłe, jego konsumpcja rośnie w miarę wzrostu dochodu;
Ed > 1 — dobro luksusowe, jego konsumpcja rośnie szybciej niż dochód. Elastyczność
mieszana popytu —
Em, procentowa zmiana popytu na dobro A podzielona przez procentową zmianę ceny dobra B.
Em < 0 oznacza dobra komplementarne (uzupełniające się), np. benzyna i samochód;
Em = 0 — dobra niezależne;
Em > 0 — dobra subsytucyjne, np. masło i margaryna.
Funkcja popytu — matematyczna forma zapisu funkcjonalnej zależności wielkości popytu (
D) na produkt (x) od zmiennych niezależnych (determinant): ceny produktu (
Px), dochodów nominalnych nabywców (
Y), cen substytutów (
Ps) itp.
Dx =
f(
Px,
Y,
Ps...) — zmiany dowolnej zmiennej niezależnej wpływają na wielkość popytu; są one badane przy założeniu, że wielkości pozostałych zmiennych nie ulegają zmianie. Popyt
na czynniki produkcji — popyt przedsiębiorstw na czynniki produkcji ma charakter pośredni, tzn. jego wielkość jest uzależniona od popytu na produkty wytwarzane przez przedsiębiorstwo. Wielkość popytu na czynniki produkcji (
DF) jest funkcją ceny czynnika produkcji (
PF), cen innych czynników produkcji (
Pn), ceny rynkowej produktu (
Px) oraz funkcji produkcji, czyli technicznych relacji między nakładami a wielkością produkcji w wyrażeniu fizycznym (
I –
0):
DF =
f(
PF,
Pn,
Px,
I –
0). Krzywa popytu na czynnik produkcji ilustruje zależność między wielkością popytu a ceną tego czynnika.
Popyt
agregatowy (AD) to łączna wielkość wydatków (w wyrażeniu nominalnym) na dobra i usługi wytworzone w gospodarce danego kraju. W analizie dochodu narodowego agregatowy popyt składa się z wydatków na dobra konsumpcyjne (
C), inwestycyjne (
I), wydatków państwa na dobra i usługi (
G) oraz wartości eksportu netto, czyli nadwyżki eksportu nad importem (
E):
AD =
C +
I +
G +
E. Niektóre elementy składowe popytu agregatowego są względnie stabilne (np.
C), inne mogą podlegać gwałtownym zmianom, powodując falowanie w poziomie aktywności gospodarczej (np.
I). W
keynesizmie popyt agregatowy określa rozmiary agregatowej podaży, a tym samym rozmiary dochodu narodowego.
Zarządzanie popytem jest typem polityki makroekonomicznej, mającym uzasadnienie w teorii Keynesa, polegającym na kontroli poziomu popytu agregatowego przez politykę fiskalną i pieniężną w celu złagodzenia bądź wyeliminowania zmian w poziomie aktywności gospodarczej oraz zapewnienia pełnego wykorzystania czynników produkcji.