płuca
 
Encyklopedia PWN
płuca,
narządy kręgowców służące do oddychania powietrzem atmosferycznym;
zwykle parzyste; u ssaków są położone w jamie piersiowej, oddzielonej przeponą od jamy brzusznej, pokryte opłucną płucną; głębokie szczeliny dzielą płuca na kilka płatów (u człowieka płuco prawe — na 3 płaty, lewe — na 2), w których obrębie rozróżnia się segmenty, a w nich tzw. zraziki płucne; do każdego płuca wchodzi oskrzele, dzielące się stopniowo na coraz drobniejsze odgałęzienia (oskrzela); najmniejsze oskrzeliki są zakończone mikroskopijnymi pęcherzykami płucnymi, które stanowią miejsce wymiany gazów oddechowych; łączna ich powierzchnia jest u ssaków bardzo duża (u człowieka ponad 100 m2). Płuca ptaków tworzą system połączonych ze sobą rureczek, również o dużej powierzchni oddechowej, z którym łączą się, za pośrednictwem oskrzeli, leżące poza płucami worki powietrzne. U gadów i płazów płuca mają prostszą budowę i mniejszą powierzchnię oddechową, u płazów ściany worków płucnych mogą być nawet gładkie; wiąże się to z większym udziałem oddychania skórnego (u niektórych płazów brak płuc).
Choroby płuc: zapalenia płuc płatowe (pneumonia) i odoskrzelowe (bronchopneumonia), wywoływane przez bakterie (pneumokoki, paciorkowce, gronkowce i in.), oraz zapalenia płuc nietypowe (wywoływane przez wirusy, mykoplazmy, riketsje, grzyby) mają wspólną cechę — powstawanie wysięku w pęcherzykach płucnych lub w tkance śródmiąższowej; objawy: gorączka, dreszcze, kaszel, bóle w klatce piersiowej, duszność; przebieg od czasu wprowadzenia do leczenia sulfonamidów i antybiotyków lżejszy i krótszy; powikłania: zgorzel płuc, ropień płuc; zawał płuc powstaje wskutek zakrzepu lub zatoru w odgałęzieniu tętnicy płucnej; obrzęk płuc — w ostrej niewydolności lewej komory serca; rak płuc — złośliwy nowotwór rozwijający się z nabłonka błon śluzowych oskrzeli (b. częsty u palaczy tytoniu).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia