parenetyczna literatura
 
Encyklopedia PWN
parenetyczna literatura
[późnołac. paraenesis < gr. paraínesis ‘zachęcanie’],
typ piśmiennictwa dydaktyczno-moralistycznego, formułującego idealne wzorce osobowe i zalecającego stosowanie się do nich w związku z pełnieniem określonych funkcji społecznych,
(np. władcy — Książę N. Machiavellego, ziemianina — Zwierciadło M. Reja, dworzanina — Il cortegiano B. Castiglionego). Za twórcę literatury parenetycznej uchodzi Isokrates (V–IV w. p.n.e.). Podstawę obecnego w parenezie porządku wartości stanowi antyczne pojęcie cnoty (łacińskie virtus), której praktykowanie jest koniecznym warunkiem i celem godziwego życia. Właściwa literaturze parenetycznej postawa nakłaniająco-perswazyjna realizuje się zarówno w formach dyskursywnych (traktat pedagogiczny, utwory renesansowe zwane zwierciadłami, wizerunkami, żywotami), jak i narracyjno-fabularnych (biografia, bajka, przypowieść) oraz dialogowych; elementy parenetyki występują w Nowym Testamencie, literaturze apokryficznej i patrystycznej.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia