pagoda
eur. nazwa buddyjskich świątyń i in. budowli kultowych południowej i wschodniej Azji, stosowana gł. na określenie buddyjskich świątyń w Nepalu, Tybecie, Chinach, Korei i Japonii;
[portug. < sanskr.],
pagoda
Encyklopedia PWN
Kształt pagody wywodzi się prawdopodobnie z ind. stupy, której forma wraz z rozprzestrzenianiem się buddyzmu przeszła ewolucję, uzyskując kwadratową, kilkukondygnacjową bazę; elementy zwieńczenia scaliły się w formę wydłużonej, uskokowej piramidy lub wieżowej sterczyny na planie koła; dalsza ewolucja polegała na stopniowym zaniku czaszy i rozbudowie bazy i zwieńczenia. Pagoda ukształtowała się jako wielokondygnacjowa budowla wieżowa na planie kwadratu, koła lub ośmioboku, o kondygnacjach krytych osobnymi dachami. Pagody mogą być drewniane, kam. lub ceglane, zdobione dekoracją rzeźbiarską, polichromią, laką itp. Słynne pagody: w Chinach — Wielka i Mała Pagoda Dzikich Gęsi w Xi’an (VII–VIII w.) oraz tzw. Żelazna Pagoda w Kaifengu (ok. 1044); w Japonii — pagody świątyń Hōryūji (607) i Yakushiji (730) w Narze.
