opady atmosferyczne
 
Encyklopedia PWN
opady atmosferyczne,
ciekłe lub stałe cząstki, które powstają w procesach zachodzących w atmosferze ziemskiej i opadają w kierunku ziemi pod wpływem siły ciężkości;
głównym składnikiem opadów atmosferycznych jest woda w postaci kropel lub kryształów lodu; opady atmosferyczne występują w postaci deszczu, mżawki, śniegu, krup śnieżnych, krup lodowych, gradu. Powstają wtedy, gdy krople wody i kryształki lodu, pozostające w chmurach odpowiednio długo, osiągają rozmiary, przy których prądy pionowe w chmurze nie mogą ich utrzymać w stanie zawieszenia; w chmurach złożonych tylko z kropel wody wzrost rozmiarów kropel następuje w wyniku łączenia się (koalescencji) mniejszych kropli w większe; w przypadku chmur złożonych zarówno z kropel wody, jak i kryształów lodu, procesem prowadzącym do powstawania dużych cząstek chmurowych jest szybki wzrost kryształów lodu kosztem wyparowujących kropel wody (w wyniku różnicy prężności nasyconej pary wodnej nad wodą i nad lodem); chmury składające się tylko z kryształów lodu są bardzo trwałe, w zasadzie nie dają opadów. Z praktycznego punktu widzenia rozróżnia się opady przelotne, najczęściej związane z chmurami konwekcyjnymi Cumulonimbus, oraz opady o charakterze ciągłym, zwykle związane z układami chmur warstwowych, spotykanych najczęściej w niżach atmosferycznych. Opady atmosferyczne przelotne odznaczają się bardzo silną zmiennością w czasie i w przestrzeni, mogą trwać od kilku minut do kilku godzin i obejmować obszar od kilku do kilkuset km2; mają największe natężenia, w krótkich okresach sięgające kilkudziesięciu, a nawet kilkuset mm/h. Opady o ekstremalnych natężeniach, występujące najczęściej podczas burz, nazywa się opadami nawalnymi (potocznie zwane oberwaniem chmury). Opady atmosferyczne ciągłe obejmują na ogół znacznie większe obszary, niekiedy setki tysięcy km2, i trwają od kilku godzin do kilku dni; typowe natężenia opadów atmosferycznych ciągłych to kilka mm/h. W Polsce w skali roku wielkość opadów atmosferycznych dzieli się w przybliżeniu równo między opady przelotne i ciągłe. Do pomiaru ilości opadów atmosferycznych służy deszczomierz.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Grad, średnica tej gradziny wynosząca ok. 15 cm jest porównywalna ze średnicą grejpfrutafot. NOAA Photo Library; OAR/ERL/NSSL © NOAA
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia