olędrzy
 
Encyklopedia PWN
olędrzy, olędry,
osadnicy pochodzący głównie z Niderlandów i Fryzji (Holendrzy, stąd nazwa „olędrzy”), którzy XVII–XVIII w. zakładali wsie (pierwsza 1527) w Prusach Królewskich i Prusach Książęcych, na Kujawach i w Wielkopolsce (zwłaszcza od schyłku XVIII w.), mniej liczne na Mazowszu, sporadycznie w Małopolsce;
emigrowali głównie ze względów religijnych (mennonici), reprezentowali najwyższą w Europie kulturę rolną (zwłaszcza melioracja) i hodowlaną (wysokomleczne krowy), zagospodarowywali przede wszystkim odłogi i trudne do uprawy nieużytki (tereny podmokłe, lesiste, opuszczone zarosłe role); olędrzy obejmowali ziemie na podstawie kontraktu dzierżawnego, uiszczali czynsze, wyjątkowo świadczyli robocizny, stanowili najzamożniejszą grupę wśród chłopów; osobiście wolni, rządzili się własnym prawem, z szerokim samorządem gromadzkim; długo zachowywali odrębność wyznaniową; z czasem olędrzy utracili jednolitość etniczną, pojawili się wśród nich Niemcy, także licznie Polacy; w XVII–XVIII w. powstawały wsie „olęderskie” w wyniku przenoszenia na prawo olęderskie osad już istniejących; po rozbiorach olędrzy stopniowo tracili swą odrębność i swobody, w zaborze pruskim ostatecznie 1823; emigrowali na Ukrainę, w XIX i XX w. na Syberię i do Kanady.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia