odlew

odlew,

przedmiot wykonany przez napełnienie formy odlewniczej (odlewanie) ciekłym metalem lub stopem, krzepnącym w tej formie, lub innym utwardzającym się tworzywem (np.: gips, ceramika, bazalt, szkło, żywica syntetyczna).

Przedmioty odlewane (lane), takie jak: kraty, bramy, ozdoby, rzeźby, bywają nazywane o. artystycznymi. O. metalowe są podstawowymi, prócz wyrobów hutn., produktami dla wielu działów gospodarki, np. udział masy o. w obrabiarce wynosi do 85%, a na 1 izbę mieszkalną w budownictwie przypada ok. 300 kg o. (wanny, zlewozmywaki, rury kanalizacyjne itp.). O. najczęściej wykonuje się z żeliwa, staliwa oraz stopów metali nieżelaznych. O. dzieli się, w zależności od właściwości fiz., chem. i technol. (o. odporne na korozję, kwaso- i ługoodporne, żaroodporne, odporne na ścieranie), metod odlewania (o. kokilowe, ciśnieniowe, precyzyjne, skorupowe), zastosowania (motoryzacyjne, hutn., budowlane). Zależnie od przeznaczenia o. muszą odznaczać się odpowiednimi właściwościami mech., dokładnościami wymiarów; mogą mieć określoną liczbę i rodzaj wad, np. kształtu, powierzchni i trudne do wykrycia wady wewn. (np. jamy i rzadzizny skurczowe, porowatość, zanieczyszczenia żużlem); wady wewn. wykrywa się badaniami nieniszczącymi. W czasie stygnięcia o. w formie powstają w nim naprężenia, będące sumą naprężeń cieplnych, skurczowych (spowodowanych hamowaniem swobodnego skurczu odlewniczego) i naprężeń wywołanych przemianami fazowymi; powstawaniu naprężeń zapobiega właściwa konstrukcja o. i odpowiedni dobór tworzywa odlewniczego; naprężenia można zmniejszyć lub usunąć przez wyżarzanie. Przed praktycznym zastosowaniem o. wymagają zazwyczaj obróbki skrawaniem niektórych powierzchni. O. mające duże wymiary są wykonywane w kilku częściach i następnie łączone metodami spawalniczymi.