neandertalski człowiek

neandertalski człowiek, Homo sapiens neanderthalensis,

podgatunek człowieka kopalnego, czasem traktowany jako gat. Homo neanderthalensis. Zamieszkiwał tereny Europy i Azji Mniejszej w okresie od ok. 180 tys. do ok. 35 tys. lat temu.

Większość badaczy uważa, że człowiek neandertalski ewoluował z środkowoplejstoceńskich, późnych form Homo erectus albo z ich eur. następców Homo heidelbergensis lub z archaicznego Homo sapiens. Charakterystyczną cechą człowieka neandertalskiego była duża pojemność puszki mózgowej (do 1800 cm³), bardzo masywna budowa czaszki z silnie rozwiniętym wałem nadoczodołowym, wysunięta do tyłu potylica, twarz płaska, wydatna do przodu, żuchwa bez bródki. Szeroki i wydatny nos oraz duże zatoki szczękowe i czołowe pozwalały ogrzać i nawilżyć zimne i suche powietrze. Budowa ciała człowieka neandertalskiego była krępa o stosunkowo długim tułowiu i krótkich kończynach, relatywnie długich odcinkach uda i ramienia, głębokiej klatce piersiowej, szerokich biodrach. Człowiek neandertalski uprawiał myślistwo i zbieractwo, znał ogień i zapewne chronił ciało przed zimnem skórami, praktykował już obrzędowy pochówek zmarłych. Znaleziska człowieka neandertalskiego pochodzą z licznych stanowisk (gł. z zachodniej i południowej Europy oraz południowo-zachodniej Azji), na których odkryto szczątki ok. 500 osobników. Ostatnie znaleziska z jaskiń Miezmaiskaja w północnym Kaukazie i Zafarraya w Hiszpanii sugerują, że neandertalczyk przetrwał nawet do 29 i 27 tys. lat temu.