nadolbrzymy
 
Encyklopedia PWN
nadolbrzymy,
gwiazdy o największych znanych jasnościach i rozmiarach.
Promienie nadolbrzymów są kilkadziesiąt do kilku tysięcy razy większe od promienia Słońca, a jasności 105–106 razy większe od jasności Słońca; typowe nadolbrzymy są gwiazdami o masach kilkadziesiąt razy większych od masy Słońca, które po wyczerpaniu wodoru w jądrze odeszły od ciągu głównego na diagramie Hertzsprunga–Russella i obecnie czerpią energię z przemian jądrowych cięższych pierwiastków; z zewnętrznych warstw atmosfery nadolbrzymów następuje intensywny wypływ materii w otaczającą przestrzeń (wiatr gwiazdowy); nadolbrzymy kończą ewolucję wybuchem supernowej. Wśród nadolbrzymów wyodrębnia się tzw. czerwone nadolbrzymy, charakteryzujące się niską temperaturą powierzchni (3–4 tysiące K; temperatura gorących nadolbrzymów sięga 20 tysiecy K). W klasyfikacji widmowej nadolbrzymy należą do klasy jasności Ia lub Ib. Niektóre nadolbrzymy są gwiazdami pulsującymi; szczególnie duże znaczenie mają cefeidy, służące do wyznaczania odległości we Wszechświecie. Wśród nadolbrzymów występują też mało masywne gwiazdy o masach podobnych do Słońca, przechodzące w trakcie swej ewolucji przez gałąź nadolbrzymów bezpośrednio przed stadium mgławicy planetarnej, po której zostają z nich białe karły.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia