mutazylici
 
Encyklopedia PWN
mutazylici, mu‘tazila,
zwolennicy szkoły muzułmańskiej teologii spekulatywnej, która działała w Al-Basrze i Bagdadzie w VIII–X w.;
mutazylici wprowadzili do teologii muzułm. elementy spekulacji racjonalistycznej i ukształtowali dialektykę muzułm. (kalam), posługując się kategoriami i metodami przejętymi z filozofii hellenistycznej; podkreślali jedność i jedyność Boga, sprzeciwiając się przydawaniu mu jakichkolwiek cech antropomorficznych; uważali, że Koran został stworzony, nie jest zatem wieczny jak Bóg; powołując się na dogmat o boskiej sprawiedliwości uznawali wolną wolę, którą Bóg dał człowiekowi, by sam decydował o wyborze między dobrem a złem; konsekwencją boskiej sprawiedliwości była kara lub nagroda (piekło lub niebo) po osądzeniu ludzkiego życia. Mutazylici uzyskali największe wpływy za Abbasydów, a kalif Al-Mamun (813–33) ogłosił ich doktrynę jako obowiązującą w kalifacie; jednak już za kalifa Al-Mutawakkila (847–61) zostali oficjalnie potępieni przez teologów ortodoksyjnych (sunnickich); szyici generalnie zaakceptowali ich zasady; najwybitniejszym krytykiem mutazylitów był Al-Aszari (IX–X w.), który stworzył aszaryzm — syntezę teologii tradycjonalistycznej i spekulatywnej; mutazylici wywarli wpływ na teologię i arabską filozofię średniowieczną (m.in. Ibn Ruszda).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia