monopol
 
Encyklopedia PWN
monopol
[gr. mónos ‘jedyny’, pōléō ‘sprzedaję’],
ekon. struktura rynku, jedna ze struktur konkurencji niedoskonałej, w której podaż jest dostarczana przez jedno przedsiębiorstwo — monopolistę.
monopol może zostać ukształtowany przez: postęp techniczny, fuzje, zmowy, które mogą przybrać postać trustu lub kartelu; wyparcie konkurencji poprzez stosowanie niższych cen; zmniejszanie przeciętnych długookresowych kosztów całkowitych w miarę zwiększania skali produkcji (nie występuje zjawisko dyzekonomii skali) — ukształtuje się wtedy monopol naturalny, występujący z reguły w gałęziach, w których produkty są dostarczane za pomocą sieci, np. gazociągi, linie energetyczne itp.; posiadanie rzadkich zasobów; działanie prawodawcy (przyznanie praw monopolowi przez państwo bądź władcę danej firmie) — wówczas prywatny monopolista, dzięki sile monopolowej, z reguły ogranicza podaż i żąda wyższych cen niż firmy działające w warunkach konkurencji, czego skutkiem jest jałowa strata dobrobytu; ze względu na społeczną szkodliwość monopoli, we współczesnych gospodarkach wysoko rozwiniętych są one zwalczane za pomocą antymonopolowego ustawodawstwa, np. przez podział przedsiębiorstwa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia