małże

małże, blaszkoskrzelne, Bivalvia (Acephala, Pelecypoda, Lamellibranchiata),

gromada mięczaków;

znane od kambru; ok. 15 tys. gatunków (i tyleż kopalnych), w Polsce 5 gatunków w Morzu Bałtyckim i 26 w wodach słodkich; długość muszli od 1 mm do 1,5 m (np. przydacznia); bocznie spłaszczone, w zasadzie dwubocznie symetryczne; muszla 2-klapkowa, połączona więzadłem i zwykle, na brzegu, ząbkami tworzącymi zamek; ciało otacza mięsisty płaszcz, którego 2 fałdy po bokach ciała tworzą jamę płaszczową, mieszczącą parzyste, najczęściej płatowate skrzela; w tyle ciała znajdują się rurkowate, wysuwalne syfony (dolny — wpustowy i górny — wypustowy); rozdzielnopłciowe lub obojnaki, zapłodnienie najczęściej zewnętrzne; rozwój złożony, z postacią larwalną — u małży morskiej i racicznicy typu trochofory (ale w miękkiej skorupce), u niektórych małży słodkowodnych, typu glochidium (pasożytująca). Większość małży to zwierzęta morskie, żyjące w piasku i mule, poruszające się za pomocą nogi lub swobodnie pływające (ruchy muszli, np. przegrzebki), niektóre osiadłe, przyczepione do podłoża bisiorem (np. omułki) lub przyrastające doń muszlą; odżywiają się szczątkami organicznymi i planktonem; na podstawie budowy skrzeli dzieli się je na 4 rzędy: Protobranchia, Filibranchia, Eulamellibranchia i Septibranchia; liczne gatunki poławia się, także hoduje w celach konsumpcyjnych (ostrygi, omułki); morskie perłopławy i słodkowodne perłoródki dostarczają pereł; muszle wielu innych małży służą do wyrobu przedmiotów ozdobnych (macica perłowa).