lantan

rys. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

lantan, La, lanthanum,

pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 57;

Symbol: La

Nazwa łacińska: Lanthanum

Liczba atomowa: 57

Pierwiastek promieniotwórczy: nie

Grupa układu okresowego pierwiastków: 3 — skandowce (według klasyfikacji IUPAC należy do lantanowców)

Odkrycie: 1839

Odkrywca: Mosander Carl Gustaw

względna masa atomowa 138,9055; należy do grupy lantanowców (dawniej zaliczany do skandowców); srebrzystobiały metal, miękki, ciągliwy i kowalny; temperatura topnienia 921°C, temperatura wrzenia 3457°C, gęstość 6,1453 g/cm³; aktywny chemicznie; roztwarza się w kwasach, nie roztwarza w zasadach; w podwyższonej temperaturze rozkłada wodę; w powietrzu pokrywa się warstewką nierozpuszczalnego w wodzie tlenku La₂O₃, reaguje z wieloma pierwiastkami (m.in. azotem, wodorem, węglem, borem) tworząc związki, w których przyjmuje III stopień utlenienia; w przyrodzie występuje w niewielkich ilościach, zwykle w monacycie i cerycie; metaliczny lantan jest stosowany do produkcji niektórych stopów aluminium; związki lantanu są używane m.in. do wyrobu szkieł opt., nadprzewodników wysokotemperaturowych (tlenek), pokrywania katod lamp elektronowych (borek — LaB₆); związki międzymetaliczne (z kobaltem i niklem) są stosowane w wodorkowych źródłach energii (pochłaniają wodór w sposób odwracalny). Nazwa pierwiastka od gr. lanthánō ‘ukrywam się’. Lantan odkrył 1839 K.G. Mosander.